شناخت یا cognition چیست؟
شناخت اصطلاحی است که به فرآیندهای ذهنی و کسب دانش و درک اطلاق میشود. برخی از فرآیندهای شناختی مختلف شامل تفکر، دانستن، به خاطر سپردن، قضاوت کردن و حل مسئله است.تعریف انجمن روانشناسی امریکا از شناخت:
عملکردهای سطح بالاتر مغز هستند و زبان، تخیل، ادراک و برنامهریزی را در بر میگیرند. شناخت رشتهای است که به بررسی چگونگی تفکر افراد و فرآیندهای دخیل در شناخت میپردازد.
فهرست مطالب
مثالهایی از شناخت در زندگی روزمره
شناخت شامل تمام فرآیندهای خودآگاه و ناخودآگاه درگیر در تفکر، ادراک و استدلال است. نمونههایی از شناخت عبارتند از توجه به چیزی در محیط، یادگیری یک چیز جدید، تصمیم گیری، پردازش زبان، احساس و درک محرکهای محیطی، حل مسائل و استفاده از حافظه.
انواع فرآیندهای شناختی
انواع مختلفی از فرآیندهای شناختی وجود دارد. آنها عبارتند از:
- توجه: یک فرآیند شناختی است که به افراد اجازه میدهد بر روی یک محرک خاص در محیط تمرکز کنند.
- زبان: زبان و رشد زبان فرآیندهای شناختی هستند که شامل توانایی درک و بیان افکار از طریق کلمات گفتاری و نوشتاری است. به ما امکان میدهد با دیگران ارتباط برقرار کنیم و نقش مهمی در فرآیند تفکر بازی میکند.
- یادگیری: نیاز به چندین فرآیند شناختی دارد که درگیر چیزهای جدید، ترکیب اطلاعات و ادغام آن با دانش قبلی است.
- حافظه: یک فرآیند مهم شناختی است که به افراد امکان میدهد اطلاعات را رمزگذاری، ذخیره و بازیابی کنند. این یک جزء مهم در فرآیند یادگیری است و به افراد اجازه میدهد تا دانش خود را در مورد جهان و تاریخچه شخصی خود حفظ کنند.
- ادراک: ادراک یک فرآیند شناختی است که به افراد اجازه میدهد اطلاعات را از طریق حواس خود دریافت کنند، سپس از این اطلاعات برای پاسخگویی و تعامل با جهان استفاده کنند.
- فکر: بخشی ضروری از هر فرآیند شناختی است. به افراد اجازه میدهد تا در تصمیم گیری، حل مسئله و استدلال بالاتر شرکت کنند.
چه عواملی بر شناخت اثر میگذارند؟
یادآوری این نکته مهم است که این فرآیندهای شناختی پیچیده هستند. برخی از عواملی که میتوانند بر شناخت تأثیر بگذارند عبارتند از:
- سن
تحقیقات نشان میدهد که با افزایش سن، عملکرد شناختی ما کاهش مییابد. تغییرات شناختی مرتبط با سن شامل پردازش آهستهتر مسائل، سختتر شدن به یاد آوردن رویدادهای گذشته و ناتوانی در به خاطر سپردن اطلاعات (مانند نحوه حل کردن یک معادله ریاضی خاص). - مشکلات مربوط به توجه
توجه انتخابی منبع محدودی است، بنابراین همواره یک فرد میتواند بر مسائل محدودی تمرکز کند. به عنوان مثال، پلک زدن با دقت زمانی اتفاق میافتد که شما آنقدر روی یک چیز متمرکز هستید که کاملاً از دست میدهید که اتفاق دیگری درست در مقابل شما رخ دهد. - سوگیری های شناختی
خطاهای سیستماتیک در تفکر مربوط به نحوه پردازش و تفسیر افراد اطلاعات درباره جهان است. سوگیری تایید یک مثال رایج است که فقط شامل توجه به اطلاعاتی است که با باورهای موجود شما همسو هستند و در عین حال شواهدی را که نظرات شما را تایید نمی کنند نادیده می گیرند. - ژنتیک
برخی از مطالعات عملکرد شناختی را با ژن های خاصی مرتبط کردهاند. به عنوان مثال، یک مطالعه در سال 2020 که در Brain Communications منتشر شد، نشان داد که سطح فاکتور نوروتروفیک مشتق از مغز (BDNF) که 30 درصد توسط وراثتپذیری تعیین میشود، میتواند بر میزان تخریب عصبی مغز تأثیر بگذارد، وضعیتی که در نهایت بر عملکرد شناختی تأثیر میگذارد. - محدودیت های حافظه
حافظه کوتاه مدت به طرز شگفت آوری کوتاه است و معمولاً فقط 20 تا 30 ثانیه طول میکشد، در حالی که حافظه بلند مدت میتواند پایدار و بادوام باشد و خاطرات سالها و حتی دههها طول بکشد. حافظه همچنین میتواند شکننده و قابل خطا باشد. گاهی اوقات فراموش میکنیم و گاهی در معرض اثرات اطلاعات نادرست قرار میگیریم که حتی ممکن است به شکل گیری خاطرات نادرست منجر شود.
کاربردهای شناخت
فرآیندهای شناختی بر هر جنبهای از زندگی، از مدرسه گرفته تا محل کار و روابط تاثیر میگذارد. برخی از کاربردهای خاص این فرآیندها شامل موارد زیر است.
- یادگیری چیزهای جدید
یادگیری مستلزم این است که بتوانید اطلاعات جدید را دریافت کنید، خاطرات جدیدی را شکل دهید و با چیزهای دیگری که قبلاً میدانید ارتباط برقرار کنید. محققان و مربیان از دانش خود در مورد این فرآیندهای شناختی برای ایجاد مواد آموزشی برای کمک به افراد در یادگیری مفاهیم جدید استفاده میکنند. - شکل گیری خاطرات
حافظه موضوع اصلی مورد علاقه در زمینه روانشناسی شناختی است. اینکه چگونه به یاد میآوریم، چه چیزهایی را به خاطر میآوریم و چه چیزهایی را فراموش میکنیم، چیزهای زیادی را در مورد نحوه عملکرد فرآیندهای شناختی نشان میدهد. - در حالی که مردم اغلب حافظه را شبیه به یک دوربین فیلمبرداری میدانند – با دقت ضبط، فهرستنویسی و ذخیره وقایع زندگی برای یادآوری بعدی – تحقیقات نشان داده است که حافظه بسیار پیچیدهتر است.
- تصمیم گیری
هر زمان که افراد هر نوع تصمیمی میگیرند، شامل قضاوت در مورد چیزهایی است که پردازش کردهاند. ممکن است شامل مقایسه اطلاعات جدید با دانش قبلی، ادغام اطلاعات جدید با ایدههای موجود، یا حتی جایگزینی دانش قدیمی با دانش جدید قبل از انتخاب باشد.
نکاتی برای بهبود شناخت
فرآیندهای شناختی تحت تأثیر طیف وسیعی از عوامل از جمله ژنتیک و تجربیات قرار دارند. در حالی که نمیتوان ژن یا سن خود را تغییر داد، اما کارهایی وجود دارد که میتوانید برای محافظت و به حداکثر رساندن تواناییهای شناختی خود انجام دهید:
- سالم ماندن. عوامل سبک زندگی مانند خوردن یک رژیم غذایی مغذی و ورزش منظم میتواند تأثیر مثبتی بر عملکرد شناختی داشته باشد.
- تفکر نقادانه. مفروضات خود را زیر سوال ببرید و در مورد افکار، باورها و نتیجه گیری های خود سوال بپرسید.
- کنجکاو بمانید و به یادگیری ادامه دهید. یک راه عالی برای منعطف کردن تواناییهای شناختی خود این است که به چالش کشیدن خود برای یادگیری بیشتر در مورد جهان ادامه دهید.
- چندوظیفهای را کنار بگذارید. در حالی که به نظر میرسد انجام چندین کار به طور همزمان به شما کمک میکند سریعتر انجام دهید، تحقیقات نشان داده است که در واقع هم بهره وری و هم کیفیت کار را کاهش می دهد.
میخواهید بهترین خدمات توانبخشی را دریافت کنید؟
آیا به دنبال بهبودی در کیفیت زندگی خود هستید؟ با ما، بهترین خدمات توانبخشی را تجربه کنید. تیم ما از متخصصین و درمانگران مجرب با همراهی شما، به سرعت به هدفتان نزدیک خواهند شد. از امروز با ما همراه باشید و زندگی را با انرژی و امید پر کنید!
