مشکلات بلع پس از سکته مغزی
مشکلات بلع پس از سکته مغزی بسیار رایج است. تقریبا نیمی از افرادی که سکته مغزی می‌کنند در ابتدا دچار مشکلات بلع می‌شوند، اما اغلب به کمک گفتاردرمانی به سرعت بهبود می‌یابد.
فهرست مطالب
چرا مشکلات بلع ایجاد می‌شود؟
- بلع یک عمل پیچیده است که بر ارتباط مغز با عضلات مختلف وابسته است. اگر سکته مغزی بخش‌های مغزی که این عمل را کنترل می‌کنند را تحت تأثیر قرار دهد، توانایی بلع شما را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
- سکته مغزی خوردن، نوشیدن و بلع را دشوار می‌کند. اگر بازو یا دست شما تحت تأثیر سکته قرار گیرد، ممکن است نتوانید قاشق یا فنجان را به درستی استفاده کنید و این مشکل بر بلع شما تأثیر می‌گذارد.
- اگر تعادل شما تحت تأثیر سکته قرار گیرد، ممکن است نتوانید صاف بنشینید که می‌تواند بلع را دشوارتر کند. در صورتی که سطح هوشیاری ویازیتی شما پایین باشد، ممکن است نتوانید به خوبی تمرکز کنید و غذای خود را به درستی قورت ندهید.
چهار مرحله بلع
بلع یک فرآیند پیچیده است که در طول آن، مواد از دهان به معده منتقل می‌شوند. این فرآیند به صورت زیر انجام می‌شود:
- جویدن: مواد غذایی توسط دندان‌ها خرد می‌شوند و با ترکیب با بزاق، بافت خمیری را بوجود می‌آورد.
- نرم و آماده کردن برای بلع: مواد غذایی بعد از جویده شدن به صورت یک بافت نرم و مرطوب شده و آماده برای بلع شدن هستند.
- بلع: در این مرحله، مواد غذایی از طریق حرکات عضلانی مختلف از جمله حرکات فک، زبان و حلق، به سمت مری منتقل می‌شوند.
- عبور از مری معده: پس از بلع، مواد غذایی از مری معده عبور کرده و به داخل معده منتقل می‌شوند تا در آنجا هضم شوند.
در صورتی که این مراحل با مشکلاتی مواجه شود، می‌تواند منجر به مشکلاتی مانند آسپیراسیون، خفگی یا اختلالات گوارشی شود.
آیا مشکل در بلع می‌تواند باعث مرگ شود؟
اگر نمی‌توانید به درستی قورت دهید، ممکن است غذا و نوشیدنی وارد راه هوایی و ریه شما شود. اگر کسی نتواند به درستی قورت دهد و یا نتواند سرفه کند، بزاق و مواد غذایی وارد راه هوایی شده و باعث آسپیراسیون می‌شود.
آسپیراسیون مشکل بسیار جدی است. دهان حاوی تعداد زیادی باکتری (میکروب) است و اگر این باکتری‌ها وارد راه هوایی شوند، می‌تواند منجر به ذات الریه شود. بنابراین بسیار مهم است که هر مشکلی در بلع زود هنگام بررسی شود تا از این اتفاق جلوگیری شود.
تیم سکته مغزی به دقت مراقب هرگونه نشانه ای از آسپیراسیون و ذات الریه است.
افرادی که سکته مغزی می‌کنند باید ظرف چهار ساعت پس از رسیدن به بیمارستان، از لحاظ بلع مورد ارزیابی قرار بگیرند و تا زمانی که بلع ارزیابی نشده است، نباید از طریق دهان غذا، نوشیدنی یا دارویی مصرف کنند.
علائم مشکل بلع
مشکلات بلع پس از سکته مغزی همیشه واضح نیستند، بنابراین خوب است بدانید که شما باید مراقب چه چیزی باشید. علائم مشکلات بلع عبارتند از:
- سرفه یا خفگی هنگام خوردن یا نوشیدن.
- برگشت غذا، از طریق بینی.
- احساس گیر کردن غذا در گلو.
- عدم توانایی در نگه داشتن غذا یا نوشیدنی در دهان.
- باقی ماندن غذا در دهان حتی پس از قورت دادن.
- ناتوانی در جویدن غذا به درستی.
- صدای خس خس سینه.
- آبریزش از دهان.
- صرف زمان طولانی برای قورت دادن یا تمام کردن یک وعده غذایی.
- مجبور به قورت دادن محکم برای صاف کردن گلو یا با صدای بلند صاف کردن گلو هستید.
عوارض ناشی از مشکلات بلع
عفونت ریه (پنومونی): پس از سکته مغزی، خطر ابتلا به عفونت ریه (پنومونی) بیشتر است.
برخی از علائم اصلی ذات الریه هستند عبارتند از:
- تب، بدن درد
- سرفه، گاهی با خلط سبز یا زرد رنگ
- دشواری در تنفس مانند احساس تنگی نفس، یا تنفس سریع و کم عمق.
درد قفسه سینه
علائم دیگری از ذات الریه وجود دارد، بنابراین در صورت مشاهده علائم عفونت با یک متخصص تماس بگیرید. در مواقع اضطراری، اگر کسی مشکلی در نفس کشیدن دارد یا درد قفسه سینه یا ضربان قلبش بالا است، سریعا با ۱۱۵ تماس بگیرید.
کاهش وزن
با گذشت زمان، مشکلات بلع می‌تواند منجر به کاهش وزن یا عدم دریافت مواد مغذی کافی از رژیم غذایی شود. اگر وزنتان بدلیل مشکلات بلع کمتر از حد معمول شده است یا متوجه گشاد شدن لباس‌هایتان شدید، با متخصص تغذیه، گفتاردرمانگر یا پزشک خود صحبت کنید. اگر درمانگر ندارید، با پزشک عمومی خود تماس بگیرید.
شما باید انرژی (کالری) و مواد مغذی کافی را از غذا دریافت کنید تا به بدن و مغز خود پس از سکته مغزی کمک کنید.
متخصص تغذیه می‌تواند در هر گونه تغییر در رژیم غذایی به شما کمک کند.
آنها می‌توانند وزن و میزان خوردن و آشامیدن شما را کنترل کنند تا از سلامت شما مطمئن شوند. اگر آنها نگران هستند که شما مواد مغذی نیاز خود را دریافت نمی‌کنید، ممکن است به شما پیشنهاد کنند که از مکمل‌ها مصرف کنید یا غذاهای خاصی را برای تقویت رژیم غذایی خود امتحان کنید.
درمان مشکل بلع پس از سکته مغزی
مشکلات بلع می‌تواند بهتر شود و بیشتر افراد می‌توانند در چند هفته اول دوباره با خیال راحت عمل بلع را انجام دهند.
اگر در بلع مشکل دارید، باید به یک گفتاردرمانگر مراجعه کنید، که با شما همکاری خواهد کرد تا آن را بهبود بخشد.
گفتاردرمانگر شما به صورت کامل مورد ارزیابی قرار می‌دهد تا دقیقاً بفهمد چه مشکلاتی دارید. هنگامی که آنها این را بدانند، می‌توانند با شما و خانواده‌تان در مورد بهترین راه‌های درمان یا مدیریت مشکلات بلع شما صحبت کنند. مهم است که تا زمانی که بلع شما بررسی نشده است، چیزی نخورید یا ننوشید.
برای شروع، مهمترین چیز این است که مطمئن شوید که می‌توانید با خیال راحت قورت دهید. اگر به طور ایمن عمل بلع را انجام نمی‌دهید، می‌تواند باعث عفونت شود یا به این معنی باشد که غذا یا مایعات کافی وارد بدنتان نمی‌شود. گفتاردرمانگر شما کارهای مختلفی را که جهت درمان شما انجام می‌دهد به شما توضیح خواهد داد.
این می تواند شامل موارد زیر باشد:
- تغییر رژیم غذایی
- یادگیری تکنیک‌هایی که می‌تواند به شما در قورت دادن کمک کند.
- استفاده از وسایل کمکی که به شما کمک می‌کند راحت‌تر بخورید یا بنوشید.
علاوه بر اینها، گفتاردرمانگر شما نیز ممکن است شما را وادار به انجام تمریناتی برای تقویت عضلات گلو، صورت و دهان کند. این ممکن است به شما کمک کند عمل بلعیدن را بهتر انجام دهید و از ورود مواد غذایی به راه‌های هوایی و بروز عفونت‌های کشنده جلوگیری کنید.
ارزیابی‌های بلع
احتمالاً زمانی که در بیمارستان هستید تعدادی ارزیابی بلع انجام خواهد شد تا بررسی شود که چگونه بلع شما در طول زمان بهبود می‌یابد.
- درمانگر شما معمولاً با درخواست از شما برای قورت دادن مقدار بسیار کمی آب و به دنبال آن غذا و نوشیدنی‌هایی با غلظت‌های مختلف شروع می‌کند تا نشان دهد که آیا می‌توانید آنها را با خیال راحت قورت دهید.
- ویدئو فلوروسکوپی شامل گرفتن عکس اشعه ایکس از دهان و گلو در حین قورت دادن است. شما در کنار دستگاه اشعه ایکس می‌نشینید و به شما غذاها و نوشیدنی‌های مختلف داده می‌شود تا قورت دهید. اینها با مایع خاصی به نام باریم مخلوط می شوند که در اشعه ایکس نشان داده می‌شود.
- ارزیابی آندوسکوپیک بلع (FEES) از یک آندوسکوپ استفاده می‌شود تا بفهمند هنگام بلع چه اتفاقی می‌افتد. آندوسکوپ یک لوله بلند، نازک و قابل انعطاف است که دارای یک نور و یک دوربین کوچک در انتهای آن است. در یکی از سوراخ‌های بینی و پایین گلوی شما قرار می‌گیرد، به طوری که درمانگر شما می‌تواند ببیند که عضلات شما چقدر خوب کار می‌کنند و ممکن است مشکل از کجا باشد.
همچنین مهم است که تغذیه مناسبی داشته باشید، بنابراین تیم سکته مغزی شما نیز ممکن است در مورد تغذیه با لوله با شما صحبت کند.
تغذیه از طریق لوله
اگر مشکلات بلع، غذا خوردن کافی را برای شما سخت کند، ممکن است وزن کم کنید و مواد مغذی مهم به اندازه کافی به شما نرسد. این مشکل باعث کاهش سطح انرژی می‌شود و حتی سرعت بهبودی شما را کاهش می‌دهد. اگر این اتفاق بیفتد، ممکن است به شما تغذیه از طریق لوله پیشنهاد شود. تغذیه با لوله به معنای قرار دادن غذای مایع به طور مستقیم از طریق یک لوله به سیستم گوارش شما است. با بهبود بلع، ممکن است برای مدت کوتاهی به لوله نیاز داشته باشید، اما برخی افراد برای مدت طولانی‌تری به آن نیاز خواهند داشت.
لوله های تغذیه انواع مختلفی دارند. دو موردی که اغلب پس از سکته استفاده می‌شود، لوله‌های بینی-معده (NG) و لوله‌های آندوسکوپی گاستروستومی از راه پوست (PEG) هستند.
لوله‌های NG از طریق بینی وارد معده می‌شوند. آنها معمولا موقتی هستند و معمولاً در صورت نیاز به تغذیه با لوله برای کمتر از چهار هفته استفاده می‌شوند. در حالی که یک لوله PEG از طریق سوراخی در پوست شما وارد معده می‌شود، این لوله‌ها برای دوره‌های طولانی‌تر استفاده شوند.
لوله بینی-معده (NG)
یک لوله بسیار نازک، نه خیلی پهن تر از یک تکه اسپاگتی. از بینی شما داخل می‌شود، از پشت گلو پایین می‌رود و به معده شما می‌رود.
می‌خواهید بهترین خدمات توانبخشی را دریافت کنید؟
آیا به دنبال بهبودی در کیفیت زندگی خود هستید؟ با ما، بهترین خدمات توانبخشی را تجربه کنید. تیم ما از متخصصین و درمانگران مجرب با همراهی شما، به سرعت به هدفتان نزدیک خواهند شد. از امروز با ما همراه باشید و زندگی را با انرژی و امید پر کنید!