علت کج نشستن در بیماران پارکینسون
پارکینسون نوعی بیماری عصبی است که بر عملکرد حرکتی بدن تأثیر میگذارد. مختل شدن عملکرد طبیعی عضلات و ماهیچهها و از بین رفتن توازن میان اندامها، مهمترین مشخصههای این بیماری هستند. این مشخصهها منجر به بروز عوارض و اختلالات مختلفی از جمله کج نشستن یا راهرفتن پارکینسونی میشوند و میتوانند زندگی بیمار را تحتالشعاع قرار دهند. کج نشستن یکی از عارضههای جانبی بیماری پارکینسون است و برای افراد دچار این بیماری، اجتنابناپذیر تلقی میشود. ما در این مقاله توضیح میدهیم که چه چیزی سبب کج نشستن در بیماران پارکینسونی میشود و چگونه میتوان این شرایط را بهتر مدیریت کرد.
فهرست مطالب
چرا بیماران پارکینسونی به کج نشستن دچار می شوند؟
بیماری پارکینسون (PD) میتواند بهطور قابل توجهی بر کنترل فعالیتهای خودکار بدن تأثیر بگذارد. کاهش سطح دوپامین در مغز که مستقیماً بر عملکرد ماهیچهها تأثیر میگذارد، ممکن است به سفتی و گرفتگی عضلات منجر شود. این امر میتواند باعث بروز وضعیتهای نامطلوب در ساختار کلی بدن، مانند مشکلات در نشستن، راه رفتن، و حفظ تعادل شود. تغییرات ناشی از این بیماری ممکن است شامل خمیدگی شانهها، کاهش انحنای طبیعی کمر، و خم شدن سر یا بدن به سمت جلو باشد که در نهایت به ظاهری قوز کرده و کج نشستن فرد مبتلا منجر میشوند. بنابراین، کج نشستن در بیماران پارکینسون نتیجهی تغییراتی است که در سلولهای مغزی و اندامهای آنها رخ میدهد و اجتناب ناپذیر است. بهطور کلی، پارامترهای مختلفی در بیماری پارکینسون میتوانند منجر به کج نشستن شوند که از مهمترین و شناختهشدهترین آنها عبارتند از:
- سفتی و خشکی عضلات که این حالت معمولاً یک سمت از بدن بیمار را بیشتر از سمت دیگر تحت تأثیر قرار میدهد و باعث ایجاد درد میشود. بیمار ممکن است بهطور ناخودآگاه برای جبران درد در گردن و کمر، به کج نشستن روی بیاورند. این وضعیت در طولانی مدت ممکن است باعث اختلال در انحنای طبیعی ستون فقرات شود.
- ماندن طولانی مدت در یک وضعیت ثابت که این حالت بههیچ وجه برای بیماران پارکینسون توصیه نمیشود.
- کاهش اثربخشی داروها در زمانهای خاصی از روز که این مسئله بیشتر در مراحل پیشرفته بیماری مشهود است.
چگونه کج نشستن بر زندگی بیماران پارکینسون اثر میگذارد؟
وضعیت نامناسب بدن در حالت کج نشستن خود میتواند عوارض جانبی مختلفی به همراه داشته باشد. ماندن بدن در این حالت برای مدت طولانی، خمیدگی بدن بیمار را تشدید میکند و منجر به کاهش ظرفیت تنفس فرد میشود. این وضعیت همچنین بر وضوح و بلندی صدای بیمار هنگام صحبت کردن تأثیر منفی دارد و موجب کاهش تماس چشمی میشود. این عوامل، همراه با دیگر علائم بیماری پارکینسون مانند کاهش حجم صدا و عدم تغییرات چهره، میتوانند به طور قابل توجهی بر تواناییهای ارتباطی فرد مبتلا تأثیر بگذارند. علاوه بر این، طولانی شدن حالت کج نشستن در بیماران پارکینسونی میتواند عوارض جانبی زیر را به دنبال داشته باشد:
- وخیمتر شدن تغییر موقعیت سر و خطر بدتر شدن کایفوز(قوز پشت) که این وضعیت منجر به تغییرات دائمی در ساختار ستون فقرات میشود.
- تمایل به یک سمت که میتواند خطر بروز اسکولیوز(انحنای جانبی ستون فقرات) را افزایش دهد.
- دردهای گردن و کمر که این دردها میتوانند توانایی انجام فعالیتهای روزمره را به شدت کاهش دهند.
- حرکات غیرارادی که این حرکات باعث کاهش ثبات بدن و محدودیت در حرکات عملکردی میشوند.
- انقباضات عضلانی که این انقباضات میتوانند تغییرات غیرقابل برگشتی در دامنه حرکتی مفاصل ایجاد کنند.
- اختلال در درک وضعیت بدن توسط بیمار که این اختلال میتواند ریسک سقوط را افزایش دهد.
- خستگی دائمی که منجر به کاهش توانایی در تعاملات اجتماعی و شرکت در فعالیتهای روزمره میشود.
چگونه کج نشستن در بیماران پارکینسونی را مدیریت کنیم؟
پارکینسون، بهعنوان یک بیماری تخریبکننده عصبی، بهطور مستقیم بر حرکت و تعادل بیماران تأثیر میگذارد. بهطور مثال اگر عضلات پایین کمر در اثر بیماری دچار گرفتگی و سفتی شوند، بدن تلاش میکند تا تعادل و مرکز ثقل خود را با استفاده از عضلات و حالت قرار گرفتن سر و سینه اصلاح کند. این موضوع میتواند به ایجاد خمیدگی بیشتر در ستون فقرات منجر شود. به مرور زمان، عضلات و مفاصل میتوانند به این وضعیتهای غلط عادت کرده و تغییر آنها دشوارتر شود. همچنین در صورتی که سفتی عضلانی بر یک سمت بدن تأثیر بگذارد، ممکن است باعث انحراف شود و این موضوع حرکت را دشوارتر میکند. بدن به منظور جبران این تغییر وضعیت، فشار و تنش را در عضلات طرف مقابل افزایش میدهد. بنابراین، حفظ تعادل و حالت استاندارد در وضعیت بدن بیمار، اهمیت زیادی دارد. برای دستیابی به این هدف، توصیه میشود از استراتژیهای زیر برای بهبود و اصلاح وضعیت بدنی بیماران مبتلا به پارکینسون استفاده کنید:
- هر روز از بیمار بخواهید که جلوی یک آینه قدی بایستد و تغییرات وضعیت بدنی او را بررسی کنید. سپس تمرینات لازم برای بهبود این وضعیت را به او آموزش دهید. گاهی اوقات بیمار متوجه تغییرات در وضعیت بدن یا کج نشستن خود نمیشود. آینه به او کمک میکند تا بهطور آگاهانه وضعیت نشستن و ایستادن خود را تا حد ممکن اصلاح کند.
- استفاده از رولهای کمری یا بالشهای گردنی برای بهبود تراز و همراستایی بدن توصیه میشود.
- تغییرات در وضعیت جسمی، مانند قوز به جلو یا کج نشستن را به فیزیوتراپیست و کاردرمانگر بیمار اطلاع دهید. این متخصصان میتوانند با طراحی و پیشنهاد تمرینهای اصلاحی، به بهبود وضعیت بیمار کمک کنند.
- حرکات کششی، یوگا، و تمرینات تایچی میتوانند به تقویت عضلات کمک کرده و عوارض جانبی مانند کج نشستن و دردهای عضلانی را کاهش دهند.
- برای حفظ فعالیت و کاهش درد، حفظ حداکثر انعطافپذیری بدن ضروری است. عضلات بدن، بهویژه در نواحی پشت مانند شانهها و گردن، باید به اندازه کافی قوی باشند تا از وضعیت صحیح بدن پشتیبانی کنند. به همین منظور، تمرینات تقویتی برای تقویت عضلات کمر، بازوها و شانهها توصیه میشود. برای اجرای این تمرینات، استفاده از وزنههای دستی با وزن مناسب بهمنظور اعمال فشار لازم بر عضلات شانهها مفید است. در صورت عدم دسترسی به وزنهها، میتوان از اشیاء سنگین مانند بطریهای آب بهعنوان جایگزین استفاده کرد.
- بیمار مبتلا به پارکینسون نباید برای مدت طولانی در یک وضعیت ثابت بماند. بهتر است بیماران بهطور منظم و برای مدت کوتاهی استراحت کنند. بهعنوان مثال، اگر قرار است یک ساعت در یک جا بنشینید، بهتر است استراحتهای کوتاه ۲۰ دقیقهای در نظر بگیرید. هر بیست دقیقه یکبار بلند شوید یا چند قدم راه بروید.
- در صورت عدم امکان ایستادن، از بیمار بخواهید با حرکات کششی ملایم، عضلات پشت، گردن و بازوهای خود را به آرامی ورزش دهد. بازوها را بالای سر ببرید و سپس به نرمی از یک سمت به سمت دیگر بچرخد تا ستون فقراتش آرام شود و فشار از روی آن برداشته شود.
- انتخاب صندلی و تخت استاندارد برای بیماران پارکینسونی اهمیت زیادی دارد. صندلیهای غیراستاندارد نهتنها گرفتگی عضلات را تشدید میکنند، بلکه بر فعالیتهای طبیعی بدن مانند بلع غذا و جذب دارو نیز تأثیر منفی میگذارند. بنابراین، استفاده از یک صندلی تخصصی که به دقت با نیازهای فردی بیمار تنظیم شده و به طور کامل از وضعیت بدن او پشتیبانی میکند، برای افزایش راحتی، ثبات، و مدیریت الگوهای حرکتی ناهنجار مانند کج نشستن، ضروری است. این صندلی باید به طور مؤثری از تمامی قسمتهای بدن به ویژه ناحیه سر، حمایت کند. این امر به حفظ ایمنی و بهبود عملکردهای فیزیولوژیکی مانند بلع، تنفس، و هضم کمک میکند.
نقش حیاتی درمانگران در اصلاح کج نشستن بیماران مبتلا به پارکینسون
درمانگران نقشی کلیدی در اصلاح کج نشستن بیماران مبتلا به پارکینسون دارند. با ارزیابی دقیق وضعیت بدن بیمار و شناسایی الگوهای حرکتی نادرست، آنها برنامههای درمانی ویژهای را که متناسب با نیازهای خاص هر فرد است، ارائه میدهند. این برنامهها شامل تمرینات تقویتی، کششی و تعادلی میشود که به بهبود وضعیت بدن و کاهش فشار بر ستون فقرات و مفاصل کمک میکنند. علاوه بر این، درمانگران تکنیکهای صحیح نشستن و حرکت را به بیماران آموزش داده و در اجرا آنها را همراهی میکنند. با پیگیری مداوم و انجام منظم تمرینات پیشنهادی، بیماران میتوانند به تدریج بهبود قابل توجهی در وضعیت بدنی خود مشاهده کنند. این روند در نهایت به بهبود کیفیت زندگی و کاهش دردها و ناراحتیهای مرتبط با پارکینسون میانجامد.
کلام آخر
بیماری پارکینسون که اغلب به مشکلات تعادلی و کج نشستن منجر میشود، نیازمند برنامههای توانبخشی جامع و هدفمند است. در این راستا، مجموعه توانبخشی سیبنت با تمرکز بر تکنیکهای نوین، نقش مهمی در بهبود وضعیت بیماران ایفا میکند. درمانگران متخصص این مرکز، با ارائه برنامههای منظم و شخصیسازی شده، به بیماران کمک میکنند تا کنترل بهتری بر بدن خود داشته و چالشهایی مانند کج نشستن یا قوز رو به جلو را بهتر مدیریت کنند. این رویکردها، که شامل تمرینات اصلاحی و کاردرمانی است، به تدریج عضلات ضعیف را تقویت کرده و تعادل بدن را بهبود میبخشند. توانبخشی سیبنت با بهرهگیری از دانش بهروز و روشهای پیشرفته، امیدی تازه برای بیمارانی است که به دنبال بهبود کیفیت زندگی خود هستند.
میخواهید بهترین خدمات توانبخشی را دریافت کنید؟
آیا به دنبال بهبودی در کیفیت زندگی خود هستید؟ با ما، بهترین خدمات توانبخشی را تجربه کنید. تیم ما از متخصصین و درمانگران مجرب با همراهی شما، به سرعت به هدفتان نزدیک خواهند شد. از امروز با ما همراه باشید و زندگی را با انرژی و امید پر کنید!