بیماری پارکینسون Parkinson’s Disease یک بیماری نورولوژیک است که به عنوان یکی از مخرب ترین بیماری های اعصاب شناخته می شود. پارکینسون را به اختصار PD می گویند. این بیماری پیش رونده و مخرب سبب می شود فرد به مرور زمان توانایی های جسمی و حرکتی خود را از دست بدهد. در واقع PD معمولا بر روی توانایی های حرکتی فرد تاثیر می گذارد و آن را مختل می کند.
این بیماری به گونه ای است که به کندی پیش می رود و هرچه از زمان شروع آن بیشتر بگذرد مشکلات حرکتی فرد حادتر می شود. از این رو فرد رفته رفته توانایی های حرکتی خود را از دست می دهد. اما اگر به موقع به پزشک مراجعه شود و تحت درمان قرار گیرد می تواند بمانند سایر افراد عادی زندگی کند. اختلالات یا مشکلات حرکتی (Dyskinesia)پارکینسون به این صورت است که فرد حرکات غیرارادی و نامنظم دارد. همچنین سبب می شود عضلات صورت، دست و پا یا سایر اندام او منقبض شود.
یکی از مهمترین ویژگی های این بیماری این است که دلایل بروز آن کاملا مشخص نیست و ثابت نشده به چه دلیل سلول ها معیوب می شوند. از این رو متخصصان معمولا دلایل بروز این بیماری را عوامل ژنتیکی یا محیطی می دانند.
بیماری پارکینسون چیست؟
بیماری پارکینسون (Parkinson’s Disease) یا PD یکی از مخرب ترین بیماری های اعصاب بعد از آلزایمر می باشد. درست است که روند پیشروی این بیماری کند می باشد اما اگر به موقع به پزشک مراجعه نشود و راهکارهای درمانی صحیح بکار گرفته نگردد روند پیشرفت بیماری سرعت می گیرد و اختلالات فرد افزایش می یابد.
یکی از رایج ترین مشکلات این بیماری مشکلات حرکتی است. همانطور که اشاره نمودیم این مشکلات حرکتی غیرارادی و نامنظم هستند. در برخی مواقع این حرکت غیرارادی آرام و در برخی مواقع سریع و به همراه اسپاسم های عضلانی آهسته و یا طولانی می باشند. البته باید متذکر شویم برخی از داروهایی که برای این بیماری تجویز می شوند نیز سبب بروز اختلالات حرکتی می شوند. بنابراین تمام این مشکلات به دلیل بیماری پارکینسون نیست.
البته باید متذکر شویم که مشکلات حرکتی ناشی از Parkinson’s Disease بعد از مصرف برخی از داروها نظیر لوودوپا یا دوپامینرژیک پس از چند سال کاهش می یابد. نکته دیگر این است که مشکلات حرکتی این بیماری در برخی از افراد شدید و برخی خفیف می باشد. حتی این اختلالات در برخی از افراد به قدری شدید است که فرد عملکرد طبیعی خود را از دست می دهد.
به طور کلی بیماری پارکینسون به این دلیل که منجر به لرزش دست، کند شدن حرکات و اختلال در حرکت دادن بدن می شود یک بیماری حرکتی معرفی می گردد. علائم ذکر شده شایع ترین نشانه های این بیماری هستند که در اغلب افراد مبتلا به پارکینسون دیده می شود. البته نه اینکه همه مبتلایان به پارکینسون تمام این علائم را دارند. تاثیرات این بیماری بر روی افراد مختلف متفاوت است.
به عنوان مثال در برخی از افراد دیده شده که در ابتدای بروز این بیماری صورت آنها تغییر کرده است.
شایع ترین علائم بیماری پارکینسون
همانطور که اشاره نمودیم علائم این بیماری در افراد مختلف متفاوت است. مثلا امکان دارد علائم شخصی که چندین سال از این بیماری رنج می برد باز هم به شدت فردی که به تازگی مبتلا به پارکینسون شده نباشد. البته در اغلب مواقع در شروع این بیماری علائم خفیفی در فرد بروز می کند. ولی اغلب افراد در ابتدا این علائم را نادیده می گیرند.
به همین دلیل این بیماری در بسیاری از افراد به سرعت پیشرفت می کند. در واقع ابتدایی ترین علائم این بیماری که در اغلب مبتلایان به پارکینسون دیده می شود مشکلات در عضلات بدن است. در صورتی که این اختلالات پیشگیری نشوند مشکلات فرد حادتر شده و حتی در بلع و دفع غذا هم مشکل ایجاد می شود. به همین دلیل افراد دچار یبوست می شوند. اختلال در عضلات فک و ایجاد لکنت و ناتوانی در حرف زدن از دیگر علائم پارکینسون پیشرفته است.
این بیماری معمولا در افراد بالای ۵۰ سال رخ می دهد و رفته رفته با افزایش سن علائم و شدت آن افزایش می یابد. البته در برخی مواقع که بسیار نادر است این بیماری در افراد زیر ۲۰ سال هم رخ می دهد که معمولا دلیل آن اختلالات ژنتیکی می باشد.
به طور کلی علائم این بیماری به دو دسته حرکتی و غیر حرکتی تقسیم می شود که مشکلات حرکتی شایع تر می باشند. یکی دیگر از ویژگی های پارکینسون این است که علائم این بیماری در یک طرف فرد بروز می کند و در همان سمت بیشتر می کند. مشکلات حرکتی ناشی از بیماری پارکینسون شامل موارد زیر است:
- لرزش اندام ها
- لرزش دست
- حرکت های آرام و آهسته
- منقبض و سفت شدن ماهیچه ها
- عدم تعادل و اختلال در راه رفتن
- کم شدن حرکات غیرارادی در زمان مشاهده عوامل محیطی
مشکلات حرکتی
همانطور که اشاره نمودیم مشکلات حرکتی از مهمترین علائم بیماری پارکینسون هستند. این مشکل شامل چهار علائم اصلی است که شامل لرزش دست و پا در حالت استراحت، کند شدن حرکات، منقبض شدن و خشک شدن دست و پا و صورت ماسکی می باشد.
زمانی که یک فرد دو یا بیشتر از دو نشانه را داشته باشد یعنی پارکینسون دارد. خصوصا اگر این علائم در یک طرف بدن او بیشتر باشد.
لرزش اندام ها
یکی از شایع ترین مشکلات حرکتی بیماری Parkinson لرزش در انگشتان دست و یا سایر بخش های اندام بدن است. این لرزش به گونه ای است که حتی فرد در حالت استراحت هم آن را دارد.
لرزش دست ها
یکی از بارزترین علائم بیماری Parkinson لرزش دست ها است. در برخی مواقع دست ها تا بازو می لرزند و حتی این لرزش در پاها نیز دیده می شود. البته این اختلال در تمام بیماران دیده نمی شود. اما در بسیاری از مواقع از اولین نشانه های پارکینسون است. البته باید یادآوری کنیم هر شخصی که دچار لرزش دست است مبتلا به پارکینسون نمی باشد.
یکی از ویژگی های لرزش دست ناشی از Parkinson این است که این لرزش در یک طرف بدن فرد دیده می شود. یعنی یک دست یا یک پا دچار لرزش می شوند. در صورتی که این لرزش ها کنترل و درمان نشوند به چانه، زبان و لب های بیمار نیز می رسد. از جمله مواردی که سبب تشدید این لرزش ها می شوند فشارهای روانی، عاطفی و جسمی هستند.
عکس این موارد نیز به بهبود لرزش ها کمک می کند. یعنی فرد با استراحت، آرامش، خواب کافی و بدون استرس می تواند این علائم را کاهش دهد.
حرکت کردن آهسته
حرکات آهسته از دیگر مشکلات حرکتی این بیماری است. افرادی که دچار Parkinson هستند برای انجام یک کار ساده مدت زمان زیادی صرف می کنند. این افراد نسبت به افراد عادی کوتاه تر قدم برمی دارند یا به سختی بر روی صندلی می نشینند و بلند می شوند. به طور کلی کارهای ساده ای که افراد عادی به راحتی انجام می دهند برای افراد مبتلا به Parkinson دشوار است.
این بیماری از معدود بیماری هایی است که از همان ابتدا بر روی توانایی جسمی و حرکتی افراد تاثیر می گذارد.
منقبض و سفت شدن ماهیچه ها
یکی از نشانه های مشکلات حرکتی پارکینسون خشک شدن و منقبض شدن ماهیچه های بدن است که در قسمت های مختلف بروز می کند. این مشکل هم بر روی توانایی های حرکتی فرد تاثیر می گذارد و امکان تحرک او را کم می کند و هم بسیار دردناک است. شروع این اختلال به این صورت است که فرد به سختی می تواند بازوی خود را بچرخاند.
طبیعتا سفت و خشک شدن عضلات سبب می شود فرد به سختی اندام خود را حرکت دهد. این سفت و سخت شدن حرکات در بخش های مختلف بدن نظیر صورت، گردن، پا و … دیده می شود.
عدم تعادل
افرادی که به این بیماری مبتلا می شوند تعادل در راه رفتن ندارند و دائما زمین می خورند. در مواقع تشدید بیماری دیده شده که افراد دچار خمیدگی نیز می شوند.
کم شدن حرکات غیرارادی در زمان مشاهده عوامل محیطی
بدون شک تمام افراد در زمان دیدن موقعیت ها و حوادث خطرناک عکس العمل هایی نشان می دهند. به این عکس العمل ها حرکات غیرارادی می گویند. این حرکات در افراد مبتلا به پارکینسون کاهش می یابد. این کاهش به قدری است که اگر بیماری فرد حادتر شود حرکاتی نظیر خندیدن، راه رفتن، پلک زدن و .. را هم به سختی انجام می دهد.
انواع اختلالات حرکتی در بیماری پارکینسون
اختلالات حرکتی خود به دو نوع زیر تقسیم می شوند:
- دوز بالا: این نوع از مشکلات حرکتی در بیماری پارکینسون بیشتر دیده می شود. دلیل بروز این اختلال بالا بودن غلظت لوودوپا در خون است. معمولا این اختلال بر اساس مصرف قرص لوودوپا و یک یا دو ساعت بعد از خوردن این قرص رخ می دهد.
- دو فازی: این اختلال حرکتی همزمان با دوره On یا زمانی که دوره Off شدن آغاز می شود شروع می گردد. اختلال حرکتی دوفازی به عنوان سندروم D-I-D یا سندرم دیسکینزی-بهبود-دیسکینزی نیز شناخته می شود. این نوع اختلال حرکتی پارکینسون برعکس مدل دوز بالا است. به این صورت که با افزایش دوز لوودوپا کنترل می شود و به دلیل دوزهای پایین لوودوپا رخ می دهد.
کلام آخر
ما در این مطلب در مورد بیماری پارکینسون و یکی از شایع ترین علائم آن یعنی مشکلات حرکتی صحبت کردیم. از جمله عواملی که می تواند به شما در بهبود این بیماری کمک کند می توان به مصرف انواع میوه ها و سبزیجات، انجام ورزش های هوازی، مصرف غذاهای دارای فیبر، نوشیدن چای سبز، تغذیه سالم، روغن های دارای امگا ۳ و… اشاره نمود.
