همه ما برای بقا به سیستم ایمنی بدن خود وابسته هستیم. سیستم ایمنی ما را در برابر باکتری ها، ویروس ها و بیماری های مختلف محافظت می کند اما گاهی نیز در اثر برخی از اختلالات، دچار اشتباه شده و به بافت های خودش حمله می کند. در چنین شرایطی بروز التهاب و آسیب در مفاصل دیگر، اجتناب ناپذیر است. چنین بیماری که تحت عنوان روماتیسم مفصلی شناخته می شود، می تواند حرکت را برای بیمار سخت کند و گاهی با خستگی و ضعف عمومی همراه باشد. ما در این مقاله، ضمن پرداختن به این بیماری توضیح می دهیم که چگونه فیزیوتراپی روماتیسم مفصلی می تواند به بیماران کمک کند.
روماتیسم مفصلی چیست؟
روماتیسم مفصلی یک بیماری خودایمنی مزمن است که در اثر آن سیستم ایمنی به بافت های مفصلی خود بدن حمله می کند و موجب التهاب، درد، سفتی، تورم و تخریب تدریجی مفاصل می شود. این بیماری عمدتاً روی دست ها، مچ ها و زانوها تاثیر می گذارد. در صورت عدم درمان مناسب، روماتیسم می تواند منجر به آسیب مفاصل شود. روماتیسم مفصلی معمولا به شکل تورم مفاصل، خستگی، تب، کاهش اشتها و کاهش وزن بروز می کند. سفتی مفاصل به ویژه در صبح ها، از نشانه های برجسته این بیماری است. اینکه چرا این بیماری بروز می کند، هنوز مشخص نیست اما دانشمندان ترکیبی از عوامل ژنتیکی، عفونت ها و اختلالات سیستم ایمنی را مسئول می دانند.
روماتیسم مفصلی بیماری نیست که یک شبه بروز کند. این بیماری به تدریج و در ابتدا به صورت دردهای مزمن، التهاب، خشکی مفاصل در صبح ها، کاهش دامنه حرکتی و ضعف عضلانی ظاهر می شود. این علایم به صورت دوره ای شدید می شوند تا جایی که فعالیت های روزانه بیمار را کاملا مختل می سازند و حتی به ناتوانی و کاهش استقلال فردی او منجر می شوند. زمانی که این بیماری به صورت مناسب درمان نشود، می تواند به تدریج آسیب های جدی تری را به مفاصل وارد کند، سبب تغییر شکل آنها شود و غضروف ها و استخوان ها را تخریب نماید. این بیماری تنها محدود به مفاصل و استخوان ها نیست و در شرایط حاد می تواند به سایر اندامها، از جمله قلب، ریه و چشم ها نیز گسترش یابد.
روماتیسم مفصلی چگونه درمان می شود؟
روماتیسم مفصلی، یا آرتریت روماتوئید در زمره آن دسته از بیماری های خود ایمنی قرار دارد که درمان قطعی هنوز برایشان پیدا نشده است. بنابراین این بیماری، درمان قطعی ندارد و تنها ترکیبی از راهکارها برای کاهش درد، ناراحتی و بهبود شرایط بیمار تجویز می شوند. این موارد شامل دارو، تغییر سبک زندگی و در برخی از موارد نادر، جراحی هستند.
- دارودرمانی: برای درمان التهاب ناشی از روماتیسم مفصلی معمولا داروهای غیراستروئیدی از جمله ناپروکسن تجویز می شوند. برای کاهش سریع درد و التهاب، کورتیکواستروئید هایی مانند پردنیزولون نیز تجویز می شوند که به دلیل عوارض جانبی، انتخاب آنها برای طولانی مدت مناسب نیست. برخی از داروهای ضد روماتیسم که نقش تعدیل کننده بیماری را دارند، مانند متوترکسات نیز برای کاهش سرعت پیشرفت بیماری در نظر گرفته می شوند. در نهایت نیز پزشک ممکن است داروهای بیولوژیک مانند آدالیمومب را تجویز کند. این داروها با هدف قرار دادن سیستم ایمنی بدن، التهاب را کنترل می کنند.
- تغییر سبک زندگی: روماتیسم بیماری مزمنی است و تغییر در سبک زندگی می تواند نقشی کلیدی در کمک به بیمار ایفا کند. ورزش هایی مانند پیاده روی، یوگا و شنا به کاهش سفتی مفاصل و بهبود انعطاف پذیری آنها کمک می کنند. تغذیه سالم و سرشار از امگا۳ به واسطه نقش ضد التهابی خود می تواند زندگی را برای بیماران تسهیل سازد. بیماران مبتلا به روماتیسم باید استرس خود را کنترل کنند، زیرا استرس با تحریک سیستم ایمنی به التهاب می انجامد. این بیماران همچنین باید مصرف سیگار را کنار بگذارند زیرا سیگار التهاب بدن را تشدید می کند و اثر داروهای روماتیسم را نیز کاهش می دهد.
- کاردرمانی و فیزیوتراپی: از آنجایی که روماتیسم مفصلی بیش از هر چیزی دامنه حرکتی و مفاصل بیمار را هدف قرار می دهد، کاردرمانی و فیزیوتراپی می توانند نقشی کلیدی را در بهبود بیمار ایفا کنند. به طور خاص، فیزیوتراپی روماتیسم مفصلی با معرفی تمرینات کششی و تقویت عضلات اطراف مفصل، به کاهش درد و بهبود عملکرد بیمار کمک می کند.
تمرینات فیزیوتراپی روماتیسم مفصلی
- تمرینات کششی: روماتیسم مفصلی باعث کاهش انعطاف پذیری و افزایش خشکی مفاصل می شود. انجام حرکات کششی ملایم می تواند به کاهش گرفتگی عضلات و بهبود دامنه حرکتی بیمار کمک کند. تمریناتی مانند کشش عضلات دست و پا یا خم و صاف کردن زانوها، بدون ایجاد فشار زیاد، مفاصل را فعال نگه می دارند. علاوه بر این، تمرینات افزایش دامنه حرکتی مانند چرخش مچ و شانه به بهبود انعطاف پذیری مفاصل کمک کرده و از کاهش تحرک جلوگیری می کنند. در خلال جلسات فیزیوتراپی و با توجه به مفاصل درگیر، درمانگر ممکن است مجموعه ای از تمرینات کششی را معرفی کند. حرکت هایی مانند کشش گربه-شتر، کشش دیواری، کشش کمر و ستون فقرات و کشش لگن و ران از جمله این موارد هستند.
- تمرینات تقویتی: ضعف عضلانی یکی از مشکلات رایج در میان بیماران مبتلا به روماتیسم مفصلی است که می تواند سبب ایجاد فشار اضافی به مفاصل شود. تمرینات تقویتی در منزل به حفظ قدرت عضلانی کمک می کنند. برای بهبود این شرایط، تمریناتی مانند استفاده از کش های مقاومتی برای تقویت عضلات اطراف مفصل معمولا توسط درمانگر توصیه می شوند. همچنین، تمرینات سبک با وزنه های کوچک یا حتی با استفاده از وزن بدن، مانند حرکات اسکات یا بالا بردن پا، می توانند به جلوگیری از تحلیل عضلانی کمک کنند.
- تمرینات استقامتی: بیماران مبتلا به روماتیسم مفصلی، به دلیل ضعف عضلانی و کاهش انعطاف پذیری، در معرض خطر زمین خوردن هستند. تمرینات استقامتی برای تقویت عضلات پایدار کننده، مانند تمرینات نشستن و برخاستن یا ایستادن روی یک پا، می توانند از بروز این مشکلات جلوگیری کنند. همچنین، تمرینات تعادلی مانند راه رفتن روی یک خط مستقیم یا استفاده از توپ های تعادلی به افزایش ثبات کمک می کنند.
مزایای فیزیوتراپی روماتیسم مفصلی در منزل
فیزیوتراپی روماتیسم مفصلی به عنوان یک روش درمانی غیر دارویی و غیر تهاجمی، در بهبود شرایط بیماران مبتلا به روماتیسم مفصلی و مدیریت دردهایشان، نقشی کلیدی را ایفا می کند. به طور متوسط یک بیمار در مراحل اولیه این بیماری، در طی یک الی دو هفته به یک جلسه فیزیوتراپی نیاز دارد. این در حالی است که بیماران در مراحل حاد بیماری، باید حداقل دو جلسه در هفته فیزیوتراپی را تکمیل کنند تا بتوانند دامنه حرکتی و عملکرد مفاصل خود را حفظ کنند. این در حالی است که برای اکثر بیماران در مراحل حاد، جابجایی و مراجعه به کلینیک آن هم حداقل دوبار در هفته دشوار است. علاوه بر این، بسیاری از بیماران مبتلا به این عارضه از درد بسیار زیادی رنج می برند و جابجایی برایشان، بیش از هر چیزی شبیه به شکنجه است.
در اکثر کشورهای پیشرفته دنیا، فیزیوتراپی روماتیسم مفصلی در منزل به عنوان یک راه حل کاربردی برای این گروه از بیماران معرفی شده است. در این روش، درمانگر به منزل بیمار مراجعه می کند و با تحلیل دقیق شرایط و نیازهای بیمار و همچنین شرایط محل زندگی اش، تمریناتی تخصصی و شخصی سازی شده را برای وی طراحی می کند. جلسات فیزیوتراپی در منزل معمولا ۶۰ دقیقه هستند. این در حالی است که در صورت مراجعه به کلینیک، علاوه بر هزینه ها و ریسک های حمل و نقل، بیمار تنها ۴۵ دقیقه زمان برای یک جلسه فیزیوتراپی دارد و معمولا باید بخشی از آن را نیز با سایر بیماران به اشتراک بگذارد.
فیزیوتراپیست با ارزیابی اولیه بیمار، وضعیت مفاصل، شدت درد و میزان تحرک، یک برنامه درمانی شخصی سازی شده را ارائه می دهد. این برنامه شامل تمرینات ویژه ای است که متناسب با شرایط بیمار طراحی شده اند و به کاهش درد، حفظ دامنه حرکتی و تقویت عضلات کمک می کنند. علاوه بر این، آموزش تکنیک های محافظت از مفاصل، استراتژی های مدیریت درد و صرفه جویی در انرژی بخش مهمی از فرایند درمان هستند. فیزیوتراپیست روش های صحیح نشستن، راه رفتن و انجام فعالیت های روزانه را آموزش می دهد تا از فشار اضافی بر مفاصل جلوگیری شود.
نکات مهم در اجرای فیزیوتراپی
فیزیوتراپی در منزل برای بیماران مبتلا به روماتیسم مفصلی باید با رعایت اصول ایمنی و اثربخشی انجام شود. یکی از این نکات مهم، انتخاب زمان مناسب برای تمرین است. بهترین زمان انجام تمرینات فیزیوتراپی یا شروع جلسات درمان، زمانی است که بدن کمترین میزان خشکی و خستگی را دارد. تمرین در زمان نامناسب می تواند موجب افزایش درد و خستگی شود. معمولا انجام فیزیوتراپی در کلینیک امکان مدیریت این زمان را نمی دهد. این در حالی است که با اجرای فیزیوتراپی روماتیسم مفصلی در منزل، شما می توانید به راحتی زمان جلسات درمان را با شرایط بیمار تنظیم کنید.
اجتناب از انجام حرکات سنگین یا دردناک یکی دیگر از اصول ضروری است. تمرینات باید تدریجی و متناسب با توان بیمار باشند تا از آسیب به مفاصل جلوگیری شود. استفاده از وسایل کمکی مانند عصا یا واکر در صورت نیاز می تواند فشار روی مفاصل را کاهش داده و خطر زمین خوردن را کم کند. نظارت دوره ای یک فیزیوتراپیست برای اصلاح تمرینات، که معمولا بخشی از خدمات فیزیوتراپی در منزل است، ضروری می باشد. حضور یک متخصص به بیمار کمک می کند که حرکات را به درستی انجام داده و در صورت نیاز، تغییراتی در برنامه درمانی ایجاد کند.
سیب نت و آسودگی خاطر بیماران شما
فیزیوتراپی روماتیسم مفصلی می تواند یک فضای امن برای بیماران مبتلا به این عارضه باشد که به آنها در مدیریت بهتر محدودیت ها و دردهایشان کمک کند. با این حال، تنها اجرای این روش درمان در حضور یک متخصص می تواند نتیجه مطلوب را به ارمغان آورد. مجموعه سیب نت با تیمی متشکل از انواع فیزیوتراپیست ها و کاردرمانگران متخصص در حوزه بیماری های خود ایمنی، از جمله روماتیسم مفصلی می تواند بهترین انتخاب برایتان باشد. این مجموعه با اعزام نیروی متخصص به تمامی محله های پایتخت بر این باور است که هیچ محدودیت حرکتی نباید افراد را از دسترسی به خدمات درمانی و زندگی آسوده تر محروم سازد. شما می توانید برای کسب اطلاعات بیشتر و دریافت مشاوره در خصوص خدمات این مجموعه، همین امروز با شماره ۰۹۹۱۸۴۵۱۰۲۵ تماس برقرار کنید.
