درمان بیماری ام اس

بیماری ام ‌اس یکی از پیچیده‌ترین بیماری‌های عصبی است که تاثیرات گسترده‌ای بر زندگی فرد دارد. تاکنون درمان قطعی برای این بیماری پیدا نشده است و روش‌های درمانی موجود بیشتر بر بهبودی پس از حملات، کند کردن روند پیشرفت بیماری و مدیریت علائم تمرکز دارند. در برخی موارد، افراد مبتلا علائم خفیفی دارند و نیازی به درمان‌های جدی پیدا نمی‌کنند. توانبخشی به‌عنوان یکی از رویکردهای اصلی درمانی، نقشی حیاتی در ارتقای عملکرد جسمانی و روانی بیماران ام اس ایفا می‌کند. این مقاله به بررسی نقش روش های درمانی مختلف در کنترل و بهبود بیماری ام اس، خصوصا درمان های توانبخشی می‌پردازد. همچنین در این مقاله ما به شما نشان می‌دهیم که چگونه این روش‌ها می‌توانند مسیر زندگی مبتلایان را تغییر داده و علائم بیماری را کاهش دهند.

انواع درمان برای علائم و نشانه های ام اس

انواع روش‌های درمانی برای بهبود و مدیریت علائم ام اس شامل داروهای تعدیل‌کننده سیستم ایمنی، فیزیوتراپی، کاردرمانی، گفتاردرمانی و تکنیک‌های مدیریت استرس هستند. این درمان‌ها به کاهش شدت حملات و بهبود عملکردهای حرکتی و شناختی کمک می‌کنند. همچنین، حمایت‌های روانی و تغذیه مناسب نیز در مدیریت علائم موثر هستند. معمولا برای بیماری ام اس، پزشکان داروهای مختلفی را تجویز می‌کنند که رایج‌ترین آنها عبارتند از:

• شل‌کننده‌های عضلانی: بیماران مبتلا به ام اس ممکن است دچار سفتی یا اسپاسم‌های دردناک و غیرقابل کنترل عضلانی، به‌ویژه در پاها شوند. شل‌کننده‌های عضلانی مانند باکلوفن، تیزانیدین و سیکلوبنزاپرین می‌توانند در تسکین این علائم موثر باشند. یکی دیگر از گزینه‌های درمانی، استفاده از بوتاکس است که با مسدود کردن سیگنال‌های عصبی به عضلات، از انقباض آن‌ها جلوگیری کرده و به کاهش علائم کمک می‌کند.
• داروهایی برای کاهش احساس خستگی: داروهایی مانند آمانتادین، مودافینیل و متیل فنیدات (ریتالین) معمولا برای کاهش احساس خستگی ناشی از ام اس تجویز می‌شوند. با این حال، نتایج یک مطالعه اخیرا نشان داده است که این داروها در برخی موارد، عوارض جانبی بیشتری ایجاد کرده‌اند. در چنین شرایطی، پزشکان ممکن است برای مدیریت افسردگی از داروهای مهارکننده جذب سروتونین استفاده کنند.
• داروهایی برای افزایش سرعت راه رفتن: دالفامپریدین ممکن است به بهبود سرعت راه رفتن در بیماران مبتلا به ام اس کمک کند، اما با عوارض جانبی احتمالی همراه است؛ از جمله: عفونت‌های ادراری، سرگیجه، بی‌خوابی و سردرد. مصرف این دارو برای افرادی که سابقه تشنج یا اختلال عملکرد کلیه دارند، توصیه نمی‌شود.

درمان های توانبخشی و تاثیر آن بر بیماری ام اس

توانبخشی شامل مجموعه‌ای از روش‌ها و تکنیک‌ها است که به بیماران کمک می‌کند تا توانایی‌های حرکتی، شناختی و اجتماعی خود را ارتقا دهند. فیزیوتراپی، کاردرمانی، گفتاردرمانی و مشاوره روانشناختی از جمله این روش‌ها هستند. درمان‌های توانبخشی به‌ویژه برای بیماران مبتلا به ام اس اهمیت زیادی دارند. این درمان‌ها به منظور کاهش علائم بیماری طراحی می شوند.

فیزیوتراپی می‌تواند به تقویت عضلات و بهبود تعادل بیماران کمک کند. انجام حرکات ورزشی مناسب نه‌تنها به کاهش احساس خستگی کمک می‌کند، بلکه از بروز عوارض جانبی بیشتر نیز جلوگیری می‌نماید. یک فیزیوتراپیست یا کاردرمانگر می‌تواند به شما تمرینات کششی و تقویتی را آموزش داده و نحوه استفاده از ابزارهای کمکی برای انجام برخی از فعالیت‌های روزانه را به شما نشان دهد. در صورت نیاز، فیزیوتراپی به همراه استفاده از ابزارهای حرکتی، می‌تواند به مدیریت ضعف پا و دیگر مشکلات مرتبط با راه رفتن که معمولاً با بیماری ام اس مرتبط هستند، کمک کند.

کاردرمانی نیز به بیماران کمک می‌کند تا در فعالیت‌های روزمره خود به طور مستقل‌تر عمل کنند. این نوع درمان به آن‌ها می‌آموزد چگونه با چالش‌ها و محدودیت‌های ناشی از بیماری خود کنار بیایند.
گفتاردرمانی برای بیماران ام اس که دچار مشکلات گفتاری یا بلع هستند، بسیار مفید است. در نهایت نیز باید به مشاوره روانشناختی اشاره کنیم که می‌تواند به بیماران در مقابله با استرس و اضطراب‌های ناشی از بیماری کمک کند تا احساس بهتری نسبت به زندگی خود داشته باشند.

شیوه زندگی و درمان های خانگی

برای کمک به تسکین علائم و نشانه‌های ام اس، بیماران می توانند با تغییر شیوه زندگی و رعایت برخی درمان های خانگی علائم بیماری را کاهش دهند. بعضی از این اقدامات عبارتند از:

• مبتلایان باید استراحت کافی داشته باشند: به عادات خواب بیمار توجه کنید تا از کیفیت خواب و کافی بودن آن مطمئن شوید. برای حصول اطمینان از خواب کافی، ممکن است مجبور شوید برخی از اختلالات خواب مانند آپنه انسدادی را بررسی کرده و در صورت نیاز، درمان کنید.
• از بیمار بخواهید که ورزش کند: اگر ام اس فرد مبتلا در سطح خفیف تا متوسط است، ورزش منظم می‌تواند به بهبود قدرت، کاهش گرفتگی عضلانی، بهبود تعادل و هماهنگی اندام ها کمک کند. شنا و سایر ورزش‌های آبی گزینه‌های مناسبی برای افرادی هستند که به گرما حساسیت دارند. همچنین، فعالیت‌های ورزشی خفیف تا متوسط دیگری مانند پیاده‌روی، حرکات کششی، ایروبیک مبتدی، دوچرخه‌سواری ثابت، یوگا و تای‌چی نیز توصیه می‌شود.
• بدن بیمار را خنک نگه دارید: علائم ام اس ممکن است با افزایش دمای بدن در برخی افراد تشدید شود. اجتناب از قرار گرفتن در معرض گرما و استفاده از وسایلی مانند روسری یا جلیقه خنک‌کننده می‌تواند مفید باشد.
• به بیمار پیشنهاد کنید تا از یک رژیم غذایی متعادل استفاده کند: متخصصان معمولا توصیه می‌کنند که بیمار از یک رژیم غذایی سالم پیروی کند. برخی تحقیقات نشان می‌دهند که ویتامین D ممکن است فواید بالقوه‌ای برای افراد مبتلا به ام اس داشته باشد.
• استرس را کاهش دهید: استرس می‌تواند علائم و نشانه‌های بیماری را تشدید کند. فعالیت‌هایی مانند ماساژ، مدیتیشن یا تمرینات تنفس عمیق می‌توانند موثر باشند.

طب جایگزین

بسیاری از افراد مبتلا به ام اس از درمان‌های جایگزین یا مکمل، یا ترکیبی از هر دو، برای مدیریت علائم خود نظیر خستگی و درد عضلانی استفاده می‌کنند. فعالیت‌هایی مانند ورزش، مدیتیشن، رژیم غذایی سالم، طب سوزنی و تکنیک‌های آرامش بخش می‌توانند به افزایش رفاه ذهنی و جسمی در بیماران مبتلا به ام اس کمک کنند. بر اساس دستورالعمل‌های آکادمی نورولوژی آمریکا، تحقیقات به‌طور قاطع نشان می‌دهند که عصاره خوراکی شاهدانه (OCE) ممکن است علائم اسپاسم عضلانی و درد را تسکین دهد. با این حال، شواهدی مبنی بر اثربخشی مصرف شاهدانه به اشکال دیگر در مدیریت سایر علائم ام اس وجود ندارد. همچنین، مصرف روزانه ۲۰۰۰ تا ۵۰۰۰ واحد بین‌المللی ویتامین D3 برای افراد مبتلا به ام اس توصیه می‌شود. علاوه بر این قرار گرفتن در معرض نور خورشید می‌تواند به کاهش علائم بیماری کمک کند.

زندگی با هر بیماری مزمنی، از جمله ام اس، می‌تواند چالش‌برانگیز باشد. برای مدیریت استرس ناشی از این شرایط، درمانگران و پزشکان معمولا چند نکته مهم را یادآور می شوند. از بیمار بخواهید تا فعالیت‌های روزانه خود را تا حد امکان ادامه دهد و با دوستان و خانواده ارتباط برقرار کند. همچنین به دنبال سرگرمی‌هایی باشد که از آن‌ها لذت برده و انجام دادن آنها برایش چالش برانگیز نباشد. در صورت نیاز، او را تشویق کنید تا به یک گروه پشتیبانی پیوسته و از تجربیات دیگران بهره‌مند شود.

دستاوردهای نوین و روش‌های درمانی نوظهور برای بیماری ام اس

در کنار انواع مختلف داروهای شیمیایی موجود، روش های درمانی جدیدی نیز این روزها برای بیماری ام اس پیشنهاد می شوند. درمان با استفاده از مهارکننده تیروزین کیناز بروتون (BTK) یک رویکرد نوین در درمان بیماری ام اس است. این درمان عمدتاً با هدف تعدیل سلول‌های B، که از اجزای حیاتی سیستم ایمنی بدن محسوب و در مغز استخوان تولید می‌شوند، طراحی شده است. سلول‌های B نقش مهمی در تولید آنتی‌بادی‌ها و پاسخ‌های ایمنی ضدعفونی‌کننده ایفا می‌کنند. بنابراین، مهارکننده BTK می‌تواند تاثیرات قابل‌توجهی بر روند درمانی بیماران مبتلا به ام اس داشته باشد. با کاهش فعالیت این سلول‌ها، ممکن است پاسخ‌های خودایمنی غیرطبیعی بدن در اثر بیماری که به آسیب بافتی در مغز و نخاع منجر می‌شود، نیز کنترل شوند.

یکی دیگر از روش های درمانی جدید برای بیماری ام اس پیوند سلول های بنیادی  است. در این روش درمانی، تیم پزشکی سیستم ایمنی فرد مبتلا به ام اس را به طور کامل از بین می برند و سپس آن را با سلول های بنیادی سالم پیوند شده جایگزین می کنند. البته محققان هنوز در حال بررسی هستند که آیا این درمان می تواند التهاب را در افراد مبتلا به ام اس کاهش دهد و به “بازنشانی” سیستم ایمنی کمک کند یا خیر. عوارض جانبی احتمالی  این روش درمانی تب و عفونت های شدید است.

برای ام اس پیشرونده تنها درمان‌هایی که علائم بیماری را بهبود می‌دهند، مورد تایید FDA هستند. برخی از پزشکان داروهایی مانند اوزانیمود، سیپونیمود و کلادریبین را در نظر می گیرند که به طور بالقوه می توانند ناتوانی ها را کاهش دهند. هر یک از این داروها با مکانیسم‌های متفاوتی بر روی سیستم ایمنی بدن تاثیر می‌گذارند تا فعالیت التهابی را کاهش داده و علائم بیماری را کنترل کنند.

کلام آخر

درمان بیماری ام اس نیازمند رویکردی جامع و چندجانبه است. توانبخشی و کاردرمانی ابزارهای موثری در این مسیر به شمار می‌روند. این روش‌ها به بیماران کمک می‌کنند تا مهارت‌های حرکتی و عملکردی خود را تقویت کنند. استفاده از تکنیک‌های نوین و شخصی‌سازی‌شده در کاردرمانی می‌تواند نتایج چشمگیری در روند درمانی افراد داشته باشد. گروه توانبخشی سیب نت با ارائه خدمات تخصصی و حمایت‌های لازم، به بیماران ام اس کمک می‌کند تا به فعالیت‌های روزمره خود بازگردند. توجه به توانمندی‌های فردی و نیازهای خاص هر بیمار، کلید موفقیت در این فرآیند است. به این ترتیب، امید به آینده و ارتقاء سطح زندگی بیماران به واقعیتی دست‌یافتنی تبدیل می‌شود.