اختلالات حرکتی در بیماران پارکینسون
بیماری پارکینسون باعث اختلالات حرکتی شامل ترمور، خمودگی پشت، کاهش سرعت حرکت، مشکلات تعادل، سفتی عضلات، و اختلالات در حرکات چشمی میشود. این اختلالات میتوانند زندگی روزمره بیمار را تحت تأثیر قرار دهند و نیازمند مداخله‌های درمانی متناسب مانند مصرف داروها، کاردرمانی، و در موارد شدیدتر، جراحی باشد. اطلاعات بیشتر در مورد علائم و درمان بیماری میتواند به بهبود زندگی افراد مبتلا کمک کند.
فهرست مطالب
اختلالات حرکتی (Dyskinesia) در بیماری پارکینسون به شکل حرکات غیرارادی، نامنظم و انقباضی در عضلات صورت، دست‌ها، پاها و یا تنه ظهور میکند. این حرکات غیرارادی اغلب روان و شبیه به رقص هستند، اما ممکن است به شکل حرکات سریع یا اسپاسم‌های عضلانی آهسته و طولانی نیز نمایان شوند. توجه داشته باشید که برخی از این حرکات غیرارادی نشانه‌ای از بیماری پارکینسون نیستند بلکه به‌علت عوارض جانبی برخی از داروهای تجویز شده برای پارکینسون هستند.
اختلالات حرکتی معمولاً پس از چند سال درمان با لوودوپا (رایج‌ترین داروی پارکینسون) شروع شده و اغلب با تنظیم دوز این دارو یا سایر داروهای دوپامینرژیک (داروهایی که بر بخش‌های تولیدکننده دوپامین مغز اثر میگذارند) کاهش می‌یابد. براساس مشاهدات چنین برداشت میشود که افراد جوانی که مبتلا به پارکینسون هستند، در واکنش به داروی لوودوپا زودتر دچار اختلالات حرکتی میشوند.
اختلالات حرکتی ممکن است از خفیف تا شدید متغیر باشند. اکثر افراد مبتلا به پارکینسون ترجیح میدهند که علیرغم احتمال بروز حرکات غیرارادی در اپیزود On باشند تا اینکه در اپیزود Off بوده و نتوانند به راحتی حرکت کنند. با این حال برای برخی از افراد، اختلالات حرکتی میتواند به اندازه‌ای شدید باشد که در عملکرد طبیعی آنها اختلال ایجاد کند.
با بیماری پارکینسون(Parkinson) آشنا شوید!
بیماری پارکینسون به این دلیل که سبب لرزش، کندی حرکات و سخت شدن حرکات بدن میشود، نوعی بیماری حرکتی شناخته میشود. مواردی که بیان شد در واقع بارزترین علائم این بیماری را تشکیل میدهند. با این وجود اما این بیماری روی هر فرد تاثیری متفاوت داشته و در بخش های مختلفی از بدن تاثیرگذار خواهد بود.
در برخی موارد مشاهده شده که در مراحل اولیه بیماری، صورت افراد دچار تغییراتی شده و ظاهر آنها تغییر کرده است. با این وجود که این بیماری متاسفانه هنوز توسط علم پزشکی مدرن قابل درمان نمیباشد، ولی بیماران با مصرف دارو میتوانند نه تنها جلوی پیشرفت بیماری را بگیرند، بلکه تا حد زیادی نیز به روند سابق زندگی خود برگردند. همچنین ممکن است طبق نظر پزشک متخصص، انجام عمل جراحی در مناطق خاصی از مغز به بهبود علائم بیماری کمک شایانی کند.
علائم شایع بیماری پارکینسون
همانطور که در بخش بالا نیز عرض کردیم علائم این بیماری و حتی مشکلات حرکتی به وجود آمده برای هر شخص متفاوت است. علائم اولیه در برخی افراد خفیف بوده و به همین دلیل نیز به آنها بی توجهی میشود و همین عامل سبب میشود تا بیماری در بدن پیشرفت نماید. به طور معمول علائم بیماری از یک سمت بدن شروع شده و اثرات بیماری روی همان سمت شدیدتر میباشد.
شایع ترین علائم بیماری پارکینسون عبارت است از:
لرزش اندام ها: لرزش در بدن بیماران Parkinson معمولا در انگشتان دست مشاهده میشود. در چنین شرایطی دست و یا اندام بدن بیمار حتی مواقعی که در حال استراحت است نیز لرزش دارد. شما میتوانید با ماساژ انگشت های خود کمی به بهبود لرزش دست یا اندام های دیگر خود کمک کنید.
حرکات آهسته: در بیماران پارکینسون مشاهده شده است که افراد پس از مدتی، زمان زیادی را صرف انجام یک کار ساده میکنند. همچنین قدم های این افراد کوتاه تر شده، نشست و برخاست از روی صندلی دشوار میشود، تلاش زیادی برای انجام کار های ساده میکنند و…. به طور کلی این بیماری از همان ابتدا روی حرکات جسمی فرد تاثیر زیادی میگذارد.
سفت شدن ماهیچه های بدن: این نوع از علائم و مشکلات حرکتی بیماری Parkinson میتواند در بخش های مختلفی از بدن بیمار رخ دهد. سفت شدن عضلات نه تنها میتواند سبب کاهش دامنه حرکتی فرد بیمار شود، بلکه دردناک نیز میباشد.
برهم خوردن تعادل: بیماران پارکینسون از تعادل خوبی نیز برخوردار نیستند و احتمال زمین خوردن آنها بالاست. حتی در برخی موارد شدید و حاد که بیماری به مراحل پیشرفته رسیده است، فرد دچار خمیدگی نیز میشود.
کاهش زمان واکنش سریع به پیامد های محیطی: بدن ما حین روبه‌‌رو شدن با موقعیت های خطرناک و ناگهانی حرکاتی از خود نشان میدهد که به آنها حرکات غیر ارادی گفته میشود. در بیماران Parkinson مشاهده شده است که سرعت حرکات غیر ارادی آنها به طور چشمگیری کاهش پیدا میکند. در مراحل پیشرفته بیماری حرکاتی نظیر خندیدن، لبخند زدن، پلک زدن، راه رفتن و… نیز دچار مشکل میشوند.
تغییر نحوه حرف زدن و گفتار: بر اساس نظر اطرافیان اشخاصی که از بیماری پارکینسون رنج میبرند، نحوه رفتار، حرف زدن و حتی نوشتن این افراد قبل و بعد از ابتلا به بیماری متفاوت بوده است. به طوری که برخی ادعا کرده اند که افراد پس از ابتلا به بیماری، بدگویی میکنند و یا بسیار تند یا کند صحبت مینمایند.
البته که پزشکان بر این باورند که دلیل تغییر الگو های نوشتاری بیماران Parkinson میتواند به علت سخت بودن نوشتن برای آنها باشد.
درجه بندی بیماری پارکینسون
سازمان بیماری پارکینسون مراحل پیشرفت این بیماری را به ۵ مرحله تقسیم کرده است:
- در مرحله نخست علائم خفیف بوده و فرد میتواند زندگی روزمره خود را بدون مشکل پیش بگیرد.
- در این مرحله علائم بیشتر روی بدن بیمار تاثیر میگذارند و فرد به سختی قادر خواهد بود کار های روزمره خود را انجام دهد.
- مرحله سوم بیماری مشکلات حرکتی برای بیمار بیشتر میشود. در این مرحله فرد به طور معمول بیشتر علائم بیماری را دارد. برخی از علائمی که در این مرحله بیمار با آنها مواجه خواهد شد عبارت است از: از دست دادن تعادل، حرکات آرام، عدم توانایی در انجام کار های روزمره و…
- در مرحله چهارم علائم بیماری شدیدتر شده و به همین سبب نیز مشکلات حرکتی به قدری گریبان گیر فرد میشود که دیگر قادر به انجام کار های روزمره نخواهد بود و برای انجام آنها نیاز به کمک خواهد داشت.
- پیشرفته ترین مرحله بیماری پارکینسون مرحله پنجم است. در این مرحله بیماران توانایی انجام کوچکترین کار های خود را ندارند و به طور تمام وقت نیاز به مراقبت دارند.
علل برزو بیماری پارکینسون
چنانچه بخواهیم این بیماری را از نظر علمی و واکنش هایی که درون مغز اتفاق می‌افتد بررسی کنیم، خواهیم دید که دلیل بروز Parkinson، تنها به علت کم شدن میزان ترشح دوپامین است. آلفا سینوکلئین به عنوان یکی از پروتئین های رایج در مغز به شمار میرود. حال در صورتی که این پروتئین مفید و ضروری در مغز به بخش های اشتباهی برود، سبب کاهش میزان دوپامین میشود. دوپامین یکی از هورمون های اصلی در خون و پیامرسان درون مغز میباشد. هنگامی که این هورمون در مغز کم شود، پیام های عصبی به خوبی از مغز به اندام ها ارسال نمیشوند و به همین دلیل نیز فرد با احتلالات حرکتی مواجه میشود.
اینکه این پروتئین چرا به قسمت های اشتباه میرود هنوز برای دانشمندان ناشناخته باقی مانده و علت اصلی بروز این بیماری مشخص نشده است. البته که بر اساس پژوهش هایی که روی نسل های مختلف بیماران انجام شده، دانشمندان حدس میزنند که عمده ترین دلیل بروز این بیماری در افراد مختلف میتواند عوامل زیر باشند:
۱.ژن؛ یکی از دلایل بروز بیماری پارکینسون!
طبق تحقیقات انجام شده روی ژن های مختلف مشخص شده است که عوامل ژنتیکی میتوانند روی بروز این بیماری تاثیر بگذارند. البته که ژن تاثیر چندانی روی بروز بیماری نداشته و تنها در صورتی که تعداد زیادی از خانواده مبتلا به بیماری باشند میتوانیم ژن را دلیل بروز بیماری بدانیم.
با این وجود اما دانشمندان ژن هایی را شناسایی کرده اند که میتوانند احتمال بروز بیماری پارکینسون را افزایش دهند.
۲.محرک های زیست محیطی
امروزه دلیل بروز بسیاری از بیماری ها را میتوان سبک زندگی نادرست مردم دانست. به همین سبب نیز محرک های محیطی تاثیر بالایی روی افراد جامعه دارند. قرار گرفتن در معرض سموم شیمیایی، تغذیه ناسالم، ورزش نکردن و… از جمله عوامل محیطی هستند که میتوانند روی ابتلا به این بیماری تاثیر داشته باشند.
بر اساس اسکن هایی که از مغز افراد مبتلا به بیماری پارکینسون انجام شده است، مغز این افراد تغییرات زیادی نسبت به مغز افراد عادی دارد. نخستین تغییری که مغز بر اثر این بیماری دچار آن میشود حضور اجسام لویی است. اجسام لویی در واقع توده هایی تشکیل شده از سلول های مغزی هستند که به عنوان نشانگر های بیماری Parkinson نیز شناخته میشوند.
بر اساس تحقیقاتی که در سال ۲۰۲۰ میلادی در دانشگاه هاروارد انجام شد، در اجسام لویی مغز این افراد، آلفا سینوکلئین پیدا شد. این ماده که برای سلول ها غیرقابل تجزیه است در مغز تشکیل شده و یکی از دلایل مبتلا شدن افراد به این بیماری میباشد. از طرفی دیگر این تیم تحقیقاتی با گسترش مطالعات خود دریافتند که پروتئین آلفا سینوکلئین در کانال نخاعی افرادی که بعدا به این بیماری مبتلا شده اند نیز وجود دارد.
عوارض بیماری پارکینسون
علاوه بر مشکلات حرکتی که در قسمت های پیشین خدمت شما معرفی کردیم، بیماران مبتلا به این بیماری مشکلات دیگری را نیز در زندگی خود تجربه خواهند کرد.
یکی از نخستین مشکلاتی که به سراغ این افراد می‌آید، مشکل در فکر کردن است. در برخی موارد حاد، بیماران با دچار زوال عقل شدند و مشکلات فکری شدیدی را تجربه میکنند. متاسفانه این مدل از عوارض بیماری را با استفاده از دارو نمیتوان کنترل کرد و چنانچه بیماری در مراحل پیشرفته خود باشد، کاری از دارو و پزشکان نیز ساخته نیست.
از دیگر عوارضی که بیماری Parkinson میتواند برای بدن فرد داشته باشد، افسردگی و تغییرات عاطفی است. به توصیه برخی از پزشکان پیشنهاد میشود تا در صورتی که مشخص شد فردی در مراحل اولیه این بیماری قرار دارد، حتما به روانشناس به منظور کنترل عواطف و افسردگی مراجعه نماید. از دیگر تغییرات احساسی که این بیماران ممکن است با آن مواجه شوند میتوانیم به ترس، استرس و اضطراب، ناامیدی، انگیزه نداشتن و… اشاره کنیم.
همچنین در گرید های ۲ و ۳ این بیماری مشکلاتی نظیر مشکل خوردن و آشامیدن، تجمع بزاق در دهان، خفگی و… به سراغ افراد می‌آید. بهتر است تا افرادی که از این بیماری رنج میبرند به طور تمام وقت تحت نظر باشند. چرا که بدن بیماران بسیار ضعیف بوده و قادر به انجام کار های خود نخواهند بود.
انواع اختلالات حرکتی در پارکینسون
- اختلال حرکتی دوز بالا: این نوع شایع‌ترین نوع اختلالات حرکتی شناخته شده و زمانی اتفاق می‌افتد که غلظت لوودوپا در خون به بالاترین حد خود برسد. این اتفاق معمولاً حدود یک تا دو ساعت بعد از مصرف قرص لوودوپا رخ داده و اغلب با زمانی مطابقت دارد که داروها برای کنترل علائم حرکتی پارکینسون بهترین عملکرد خود را دارند. این نوع از اختلالات حرکتی معمولاً در مراحل اوّلیه پارکینسون آزاردهنده نبوده و حتی ممکن است فرد متوجه این حرکات اضافی نشود.
- اختلال حرکتی دو فازی: گاهی اوقات اختلال حرکتی ممکن است زمانی که تازه دوره «On» خود را شروع کرده‌اید و در ادامه دوباره زمانی که شروع به «Off» شدن می کنید، رخ دهد. این به عنوان اختلال حرکتی دو فازی یا سندرم دیسکینزی-بهبود-دیسکینزی (D-I-D) شناخته می شود. اختلال حرکتی دو فازی با دوزهای نسبتاً پایین لوودوپا همراه بوده و برخلاف اختلال حرکتی دوز بالا، با افزایش دوز لوودوپا بهبود می‌یابد.
- اختلال حرکتی دوز بالا: این نوع شایع‌ترین نوع اختلالات حرکتی شناخته شده و زمانی اتفاق می‌افتد که غلظت لوودوپا در خون به بالاترین حد خود برسد. این اتفاق معمولاً حدود یک تا دو ساعت بعد از مصرف قرص لوودوپا رخ داده و اغلب با زمانی مطابقت دارد که داروها برای کنترل علائم حرکتی پارکینسون بهترین عملکرد خود را دارند. این نوع از اختلالات حرکتی معمولاً در مراحل اوّلیه پارکینسون آزاردهنده نبوده و حتی ممکن است فرد متوجه این حرکات اضافی نشود.
- اختلال حرکتی دو فازی: گاهی اوقات اختلال حرکتی ممکن است زمانی که تازه دوره «On» خود را شروع کرده‌اید و در ادامه دوباره زمانی که شروع به «Off» شدن می کنید، رخ دهد. این به عنوان اختلال حرکتی دو فازی یا سندرم دیسکینزی-بهبود-دیسکینزی (D-I-D) شناخته می شود. اختلال حرکتی دو فازی با دوزهای نسبتاً پایین لوودوپا همراه بوده و برخلاف اختلال حرکتی دوز بالا، با افزایش دوز لوودوپا بهبود می‌یابد.
مدیریت اختلالات حرکتی
«پنجره درمانی» اصطلاحاً به دوره زمانی اتلاق میشود که یک دارو برای فرد اثربخش است. گاهی در بدن شما داروی کافی برای کنترل علائم پارکینسون وجود دارد، اما نه به اندازه‌ای که سبب ایجاد عوارض جانبی شود. پاسخ دارویی خوب در داخل دوره «پنجره درمانی» رخ میدهد. در خارج از پنجره، ممکن است دچار نوسانات حرکتی (به دلیل عدم کفایت دوز دارو) شده و یا بروز اختلالات حرکتی (به دلیل وجود بیش از نیازِ دارو) رخ دهد. معمولاً درمان با لوودوپا علّت بروز اختلالات حرکتی است، اما داروهای دیگری مانند آگونیست‌های دوپامین، مهارکننده‌های COMT (کاتکولومتیل ترانسفراز) و مهارکننده‌های MAO-B (مونوآمین اکسیداز B) میتوانند موجب بدتر شدن اختلالات حرکتی شوند.
از آنجایی که اختلالات حرکتی در غلظت های بالای لوودوپا رخ میدهد، میتوان کاهش سطح دوپامین را به‌عنوان یک استراتژی مدیریتی دانست. این استراتژی را میتوان با کاهش اندک دوز لوودوپا یا حذف سایر داروهای دوپامینرژیک (مانند آگونیست‌های دوپامین، مهارکننده‌های COMT یا مهارکننده‌های MAO-B) پیاده کرد.
لازم به ذکر این نکته هست که اگر با پیشرفت پارکینسون دوز لوودوپا را کاهش دهید، علائم بیماری به‌خوبی کنترل نخواهد شد. در حال حاضر دو دارو برای درمان دیسکینزی موجود بوده و چندین دارو نیز در حال ساخت می‌باشند.
همچنین داروی آمانتادین ممکن است توسط پزشک و برای کاهش اختلالات حرکتی بدون بدتر شدن دوره‌های «Off» به داروهای شما اضافه شود.
کلام پایانی
در این مقاله سعی کردیم تا شما عزیزان را بیشتر با پارکینسون و مشکلات حرکتی آن آشنا کنیم. برخی از عواملی که میتواند روی پیشگیری از مبتلا شدن به این بیماری اثر داشته باشد عبارت است از: انجام ورزش های هوازی، نوشیدن چای سبز، تغذیه سالم و…
منبع
سوالات متداول درباره پارکینسون
چه خدمات توانبخشی در منزل ارائه می‌دهید؟
مجموعه سیب‌نت خدمات کاردرمانی، گفتاردرمانی و فیزیوتراپی با الهام از برنامه‌های شخصی سازی شده، به افراد مبتلا به سکته مغزی، پارکینسون، ضایعه نخاعی، کودکان مبتلا به فلج مغزی(سی پی) و دیگر مشکلات و بیماری‌ها که نیازمند این خدمات باشند ارائه میدهد.
آیا پزشکان و تخصص‌های مرتبط در تیم شما حضور دارند؟
بله، تیم ما از پزشکان و درمانگران متخصص و مجرب در حوزه کاردرمانی،گفتاردرمانی و فیزیوتراپی بهره می‌برد. همکاری فعال با این تخصص‌ها، ما را قادر می‌سازد تا خدماتی با کیفیت و به روز را به مراجعین عزیز ارائه دهیم.
چگونه با شما تماس بگیریم و نوبت بگیریم؟
از طریق فرم‌هایی که در وب سایت مجموعه سیب‌نت طراحی شده است می توانید درخواست خود را ثبت کنید.
تعرفه هزینه‌ها به چه صورت است؟
هدف ما کمک به بهبود وضعیت شما می باشد در نتیجه ما با کیفیت ترین خدمات را با حداقل قیمت‌ها به شما ارائه خواهیم کرد و تلاش می‌کنیم در کمترین زمان به بهترین سطح بهبودی دست پیدا کنید. کارشناسان ما با بررسی وضعیت شما به صورت اختصاصی تعرفه دقیق جلسات را به شما اعلام خواهند کرد.
چگونه می‌توانم از خدمات شما بهره‌مند شوم؟
برای بهره‌مندی از حدمات مجموعه سیب‌نت مراحل زیر را دنبال کنید:
- ابتدا فرم ثبت درخواست را در وبسایت ما پر کنید: فرم ثبت درخواست
- تیم ما با شما تماس می‌گیرند و نیازها و اهداف درمانی شما را ارزیابی کرده و درمانگران متناسب با نیاز شما انتخاب و به شما معرفی میشوند.
- در جلسات درمانی،شما با متخصصین ماهمکاری می‌کنید و برنامه‌های توانبخشی خود را آغاز می‌کنید.
- تداوم پشتیبانی و مراقبت‌های مداوم براساس نیازها و پیشرفت شما فراهم میشود.
ما همیشه در خدمت شما هستیم تا به شما در مسیر بهبود و بازیابی سلامتی، راهنمایی کینم.
چه تفاوت‌هایی بین خدمات شما و دیگر شرکت‌ها وجود دارد؟
در مجموعه سیب‌نت، تفاوت ما در رویکردشخصی سازی و مجوریت بر نیازهای هر فرد است. با تجربه ما در حوزه‌های کاردرمانی، گفتاردرمانی و فیزیوتراپی، ما نه تنها به بهبود حال حاضر مراجعین پرداخته، بلکه راهکارهای جهت ارتقا سطح آینده آنان را نیز ارائه می‌دهیم. همچنین، صرفه‌جویی در زمان، دسترسی آسان و برنامه‌های درمانی مطابق با آخرین دستاوردهای علمی از جمله ویژگی‌هایی است که مجموعه سیب‌نت را از سایر ارائه دهندگان خدمات توانبخشی مجزا میکند.
می‌خواهید بهترین خدمات فیزیوتراپی را دریافت کنید؟
آیا به دنبال بهبودی در کیفیت زندگی خود هستید؟ با ما، بهترین خدمات توانبخشی را تجربه کنید. تیم ما از متخصصین و درمانگران مجرب با همراهی شما، به سرعت به هدفتان نزدیک خواهند شد. از امروز با ما همراه باشید و زندگی را با انرژی و امید پر کنید!