درد بعد از فیزیوتراپی: علل و درمان

بسیاری از افراد پس از یک یا دو جلسه فیزیوتراپی، درد شدیدی را در عضلات خود تجربه می کنند. بسیاری این درد را نشانه آسیب بیشتر در اثر فیزیوتراپی یا حاذق نبودن فیزیوتراپ می دانند؛ چرا که این باور عمومی وجود دارد که فیزیوتراپی خوب تنها سبب کاهش درد می شود. بسیاری حتی با تجربه اولین نشانه های درد بعد از فیزیوتراپی، درمان خود را متوقف می کنند. ما در این مقاله توضیح می دهیم که چرا این درد امری طبیعی است و چگونه می توان آن را مدیریت کرد.

فیزیوتراپی چیست: یک تعریف اجمالی

فیزیوتراپی شاخه ای از علوم پزشکی است که به بهبود و بازتوانی حرکتی افراد با استفاده از روش های غیرجراحی اختصاص دارد. این روش ها شامل تمرینات خاص و به کارگیری تکنیک های درمانی پیشرفته مانند ماساژ، گرما و سرما درمانی و استفاده از تجهیزات تخصصی برای کاهش درد و تقویت عملکرد عضلات و مفاصل است. علاوه بر این، فناوری های نوین درمانی مانند لیزر درمانی، الکتروتراپی و امواج فراصوتی نیز به فراخور نیاز بیمار، به طور فزاینده ای در فیزیوتراپی استفاده می شوند. هدف اصلی در فیزیوتراپی، کاهش درد، بهبود تحرک و جلوگیری از آسیب های بیشتر است.

فیزیوتراپی برای طیف گسترده ای از مشکلات جسمانی از جمله بیماری های مزمن، آسیب های ورزشی، سکته مغزی، مشکلات اسکلتی-عضلانی و اختلالات عصبی استفاده می شود. علاوه بر این، فیزیوتراپی به سالمندان، کودکان و افراد معلول نیز کمک می کند تا توانایی های حرکتی خود را بازیافته و از بروز مشکلات جدید جلوگیری کنند. برای مثال، در سالمندان، فیزیوتراپی به حفظ تعادل و پیشگیری از زمین خوردن کمک می کند. برای کودکان با مشکلات حرکتی، فیزیوتراپی تقویت عضلات و بهبود مهارت های حرکتی اساسی را فراهم می آورد. افراد با مشکلات جسمی شدید اما موقت (مانند محدودیت های حرکتی پس از عمل های جراحی یا تصادفات) نیز می توانند با استفاده از تمرینات فیزیوتراپی، بخش بزرگ و حتی تمام توان از دست رفته خود را بازیابی کنند.

چرا پس از فیزیوتراپی دچار درد می شویم؟

درد بعد از فیزیوتراپی یکی از واکنش های طبیعی بدن به درمان های فیزیکی است و دلایل مختلفی می تواند داشته باشد. یکی از اصلی ترین علل آن، آسیب های میکروسکوپی به عضلات است که به آن درد عضلانی تاخیر یافته (DOMS) گفته می شود. زمانی که عضلات به طور غیر معمول کشیده شوند یا تحت فشار قرار گیرند، فیبرهای عضلانی دچار آسیب میکروترومایی می شوند. این اتفاق ممکن است بعد از فیزیوتراپی رخ دهد، به خصوص زمانی که تمرینات برای تقویت عضلات غیرفعال طراحی شده باشند. در این حالت، بدن باید با این تغییرات سازگار شود. گاهی ممکن است درد پس از چند روز به اوج خود رسد. استفاده از کشش های مناسب و پدهای گرمایی می تواند به کاهش شدت درد کمک کند. این ناراحتی بخشی از فرآیند بازسازی عضلات می باشد و معمولاً موقتی است.

در برخی دیگر از موارد، فیزیوتراپیست ها ممکن است بر افزایش دامنه حرکت در مفاصل سفت و محدود متمرکز شوند. این فرآیند می تواند باعث التهاب موقت و درد شود، زیرا بدن به تغییرات در مکانیک مفاصل، واکنش نشان می دهد. علاوه بر این، عوامل روان شناختی و حساسیت سیستم عصبی نیز می توانند در تجربه درد پس از فیزیوتراپی تاثیرگذار باشند. اگر پس از یک دوره فیزیوتراپی، به ویژه در روزهای بعد، درد زیادی را تجربه می کنید، باید به یاد داشته باشید که درد بعد از فیزیوتراپی معمولاً موقتی است و بخشی از روند بهبودی محسوب می شود.

چه دردری پس از فیزیوتراپی عادی است؟

درد بعد از فیزیوتراپی معمولاً به دلیل تمرینات و فشار بر عضلات و مفاصل رخ می دهد. این درد شباهت بسیار زیادی به احساس ناراحتی و درد پس از ورزش یا تمرینات جدید دارد و نشان می دهد فعالیتی که  انجام داده اید به عضلات کمک کرده اند تا قوی تر شده و بازسازی شوند. این درد که گاهی “درد خوب” نامیده می شود، نشانه ای از پیشرفت در روند درمان است. درد ممکن است شامل سفتی عضلات، التهاب خفیف یا ناراحتی در نقاط خاصی از بدن باشد. این ناراحتی ها معمولاً نتیجه تلاش بدن برای بهبود و تطبیق با فشارها هستند و طی چند روز کاهش می یابند. با این حال، گاهی درد بعد از فیزیوتراپی عادی نیست و یک هشدار محسوب می شود. موارد زیر به طور خاص، باید جدی گرفته شوند:

• دردی که بیش از دو روز ادامه داشته باشد.
• درد همراه با تورم، قرمزی یا محدودیت در حرکت.
• درد مزمن با حالت های تیز و متمرکز مانند درد سوراخ کننده یا احساس سوزش
• درد عمیق و تپنده که حتی با استراحت از بین نمی رود.
• درد مرتبط با اعصاب، مانند احساس شوک الکتریکی یا تیر کشیدن در امتداد اندام.
• درد مداوم و آزاردهنده ناشی از فشار بیش از حد بر تاندون ها یا رباط ها که با حرکت تشدید می شود

باید توجه داشت که فیزیوتراپی هیچ گاه نباید باعث درد شدید یا آسیب واقعی شود. اگر در حین انجام تمرینات فیزیوتراپی، درد شدیدی تجربه کردید، باید فوراً فعالیت را متوقف کرده و با فیزیوتراپیست خود مشورت کنید. فیزیوتراپیست با تنظیم برنامه درمانی شما می تواند شدت فشار و درد را کاهش دهد و در عین حال، شما را به اهداف درمانی تان، نزدیک کند.

چه افرادی بیشتر دچار درد بعد از فیزیوتراپی می شوند؟

درد بعد از فیزیوتراپی می تواند تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار گیرد. این عوامل شامل نوع درمان، وضعیت پزشکی پیش زمینه و نوع تمرینات انجام شده هستند. به عنوان مثال، افراد مسن تر یا کسانی که مشکلات مفصلی مانند آرتروز دارند، ممکن است بیشتر دچار درد بعد از فیزیوتراپی شوند. علاوه بر این، درمان های کششی و تقویتی که بر عضلات و مفاصل تاثیر می گذارند، ممکن است باعث تشدید درد شوند. همچنین، بیمارانی که از بیماری هایی مانند دیسک کمر یا فیبرومیالژی رنج می برند، در معرض درد بیشتری پس از درمان هستند. بررسی این فاکتورها در جامعه آماری می تواند کمک کند تا الگوهای مشخصی از درد فیزیوتراپی شناسایی شوند.

در کنار این عوامل، بیماری های خاصی وجود دارند که می توانند درد بعد از فیزیوتراپی را تشدید کنند. به طور خاص، بیماری های التهابی مفصلی مانند روماتوئید آرتریت یا مشکلات عصبی مانند نوروپاتی دیابتی می توانند در افزایش شدت درد بعد از فیزیوتراپی نقش داشته باشند.

مزایای فیزیوتراپی در منزل: آیا دچار درد می شویم؟

 فیزیوتراپی در خانه مزایای متعددی برای سالمندان و افرادی با محدودیت های حرکتی به همراه دارد؛ از جمله: کاهش نیاز به جابه جایی یا کاهش ریسک آسیب های احتمالی در مسیر رفت و آمد. این روش راحتی و ایمنی بیشتری را برای بیمار فراهم می کند و از نظر برنامه ریزی و زمان بندی، منعطف تر است. فضای آشنا و آرامش بخش خانه باعث می شود بیماران با همکاری بیشتری در فرآیند درمان شرکت کنند و نتایج بهتری حاصل شود. فیزیوتراپیست نیز می تواند با ارزیابی دقیق تر محیط و شرایط زندگی بیمار، تمرین ها را شخصی سازی کند. به همین دلیل، فیزیوتراپی در خانه به انتخابی هوشمندانه برای بسیاری از بیماران تبدیل شده است که به دنبال کاهش هزینه ها و تسریع در روند درمان هستند.

یکی از نگرانی های رایج بیماران در خصوص فیزیوتراپی در خانه، دردهای موقتی پس از جلسات است که معمولاً در مراحل اولیه رخ می دهند. این دردها در جلسات فیزیوتراپی در منزل نیز ممکن هستند و ناشی از فعال سازی عضلات غیر فعال، کشش مفاصل یا تحریک بافت ها در نتیجه بی تحرکی طولانی می باشند. برای کاهش این ناراحتی ها، ارتباط مداوم با فیزیوتراپیست، به ویژه برای تنظیم یک برنامه درمانی بر اساس نیازهای بیمار بسیار مهم است. استراحت مناسب، حرکات سبک و استفاده از یخ یا گرما بنا به شرایط می تواند مفید باشد. نوشیدن آب کافی در رفع تجمع اسید لاکتیک و بهبود عضلات تاثیر زیادی دارد و خواب کافی نیز نقش کلیدی در بازسازی بدن ایفا می کند.

کلام آخر

تجربه درد بعد از فیزیوتراپی ممکن است نگران کننده به نظر برسد، اما این وضعیت اغلب بخشی طبیعی و ضروری از روند بهبودی است. با درک بهتر این فرآیندها، می توانید با اعتماد به نفس بیشتر و اضطراب کمتر، مسیر درمان خود را مدیریت کنید. البته در این مسیر، نقش فیزیوتراپیست های خوب و با تجربه را نمی توان نادیده انگاشت.

مجموعه سیب نت با بهره گیری از تیمی از فیزیوتراپیست های با تجربه و تجهیزات پیشرفته، خدمات فیزیوتراپی در منزل را برای ساکنان تهران ارائه می دهد. تیم درمانگر سیب نت با ارزیابی دقیق شرایط شما، برنامه ای تخصصی برای درمان در خانه تدوین می کند. مهم ترین نقطه قوت این تیم، ارتباط موثر آن با بیمار است. بنابراین، اگر فرایند فیزیوتراپی خود را صرفا از ترس درد یا آسیب های احتمالی به تعویق می اندازید، همین امروز با شماره ۰۹۹۱۸۴۵۵۱۰۲۵ تماس گرفته و بهترین طرح درمان را به تناسب نیازتان انتخاب کنید. امکان دریافت مشاوره رایگان با تیم حاذق سیب نت از طریق این شماره تماس نیز وجود دارد. مسیر درمان با همسفر خوبی همچون سیب نت امن و آرام خواهد بود.