یبوست در پارکینسون

بیماری پارکینسون که در پزشکی به اختصار PD نامیده می شود، بیماری است که بر روی بسیاری از ارگان ها و سیستم های حرکتی بدن انسان تاثیر می گذارد. این بیماری می تواند در سیستم عصبی غیر ارادی انسان، یعنی سیستمی که مسئول کنترل ضربان قلب، فشار خون، تعریق، عملکرد جنسی و عملکردهای گوارشی است نیز به شکلی مشابه اختلال ایجاد کند. مشکلات مرتبط با سیستم عصبی غیر ارادی که این بیماری ایجاد می کند، می توانند در کیفیت زندگی بیماران پارکینسون تاثیرات جدی بگذارند. از جمله این عوارض جانبی می توان به یبوست، گرفتگی عضلات لگن و روده ها و همچنین نفخ اشاره کرد. در واقع یبوست را می توان یکی از شایع ترین مشکلات در بیماران پارکینسون دانست. یبوست ناشی از اختلال PD می تواند نتیجه خود بیماری یا داروهایی باشد که بیمار برای درمان و کنترل علایم خود مصرف می کند. به همین منظور، در این مقاله ما به بررسی علل یبوست در بیماری پارکینسون و همچنین ارائه راهکارهایی برای بهبود آن پرداخته ایم.

بیماری پارکینسون چیست؟

بیماری پارکینسون طیف گسترده ای از علایم مختلف را داراست که در مراحل مختلف و به شکل های متفاوتی خود را نشان می دهند. در مراحل ابتدایی بیماری، علائم خفیف اما کاملا بارز هستند. احساس سفتی در ماهیچه بازوها و پاها، احساس سنگینی در پاها یا عدم کنترل حالت های صورت از جمله نشانه ها در مراحل اولیه بیماری هستند. در این مرحله بدن بیماران خمیده تر می شود، تغییراتی در دستخط بیماران به وجود می آید و لرزش دست آنها بارز می گردد.  با این حال بیماران می توانند کارهای روزانه خود را انجام دهند. به مرور زمان و معمولا در بازه سه الی هفت سال، علائم تغییر کرده و مراحل متوسط و پیشرفته بیماری آغاز می شود. در این مراحل، بیماران مشکلات بلع و تعادل را تجربه می کنند. آنها بدون لرزش پاها امکان قدم برداشتن را ندارند. مشکلات گوارشی نیز معمولا در مراحل متوسط و پیشرفته بروز می کنند. گرچه ممکن است برخی از بیماران در مراحل اولیه بیماری نیز درگیر مشکلات گوارشی شوند.

تعریف کلی یبوست چیست؟

برای درک بهتر یبوست در پارکینسون باید ابتدا بدانیم که به چه شرایطی یبوست گفته می شود. اکثر متخصصان یبوست را نبود حرکت در روده ها و دفع مدفوع کمتر از سه بار در هفته تعریف می‌کنند. معمولا در چنین شرایطی، پزشکان درمان یبوست را آغاز می کنند. البته عادات روده ها در افراد مختلف، متفاوت است و بیماران باید با توجه به روتین بدن خود، عدم حرکت روده ها را ارزیابی کنند. فرکانس حرکات روده به رژیم غذایی و عملکرد منحصر به ‌فرد بدن شما بستگی دارد. یبوست می تواند کوتاه مدت و حاد باشد یا به یک عارضه بلند مدت و مزمن تبدیل گردد. یبوستی که بیش از چند هفته ادامه یابد، مزمن نامیده می شود.

در موارد مربوط به بیماری پارکینسون، یبوست مزمن است. یبوست در بیماران مبتلا به پارکینسون ممکن است با علائمی مثل دردهای شکمی، حالت تهوع و احساس فشار در ناحیه پایین شکم بروز کند. همچنین علائمی مانند احساس تخلیه ناقص مدفوع، مدفوع سخت و تکه تکه نیز نشانه هایی از یبوست مزمن هستند. در موارد شدید، مدفوع در روده بزرگ باقی می‌ماند و منجر به ایجاد حالتی به نام انسداد می ‌شود.

چرا بیماران پارکینسون به یبوست دچار می شوند؟

مطالعات درباره یبوست در پارکینسون همچنان ادامه دارد و محققان در تلاش هستند تا علل دقیق آن را کشف کنند. به طور کلی، فقدان دوپامین که نوعی انتقال دهنده عصبی در مغز است، آغازگر بیماری پارکینسون محسوب می شود. فقدان دوپامین سبب ایجاد اختلال در عملکرد حرکت عضله ها در سراسر بدن می شود. در واقع همان تغییراتی که در سلول های مغز در اثر بیماری پارکینسون به وجود می آیند، می توانند سلول های عصبی نخاع و دیواره های روده را نیز تحت الشعاع قرار دهند. ماهیچه های روده نیز در اثر نبود دوپامین ممکن است ضعیف تر شده و نتوانند مانند حالت عادی، انقباض های خود را انجام دهند. غذا در طول روده ها نیز به واسطه همین فعالیت های عضلانی جابجا می شود. نبود فعالیت های عضلانی در نهایت به یبوست منجر می شود.

همچنین تحقیقات ثابت کرده است که مصرف برخی از داروها، مانند آنتی کولینرژیک ها و آمانتادین، که معمولا برای کنترل و درمان پارکینسون تجویز می شوند، می تواند به یبوست منجر شود. برخی از این داروها دارای عوارض جانبی مانند کاهش اشتها و یبوست هستند. بهتر است در صورت بروز مشکلاتی مانند یبوست پس از آغاز طرح درمان، شرایط را با پزشک خود در میان بگذارید.

چطور از این عارضه پیشگیری کنیم؟

– مصرف حداقل هشت لیوان مایعات در طول روز توصیه می‌شود.
– نوشیدنی‌های الکلی یا کافئین‌دار باید به شدت محدود شوند.
– مصرف مایعات گرم به‌ویژه ناشتا و در وعده‌های صبحانه به تحریک روده‌ها کمک می‌کند.
– تعیین ساعت‌های مشخص برای وعده‌های غذایی به تنظیم ساعت بدن کمک می‌کند.
– مصرف فیبر از منابعی مانند حبوبات پخته‌شده، میوه، سبزیجات و غلات کامل در رژیم غذایی گنجانده شود.
– غذاهای نشاسته‌ای با فیبر کم، مانند کیک‌ها و بیسکوییت‌ها، باید به حداقل برسند تا یبوست مزمن تشدید نشود.

گاهی بیماران مبتلا به یبوست به دلیل محدودیت های حرکتی و گاها شرم از بیان احساس نیاز خود برای رفتن به دستشویی و پاسخ دهی به نیاز طبیعی بدن خودداری می کنند. این کار می تواند به تشدید یبوست دامن بزند. پرستاران و اطرافیان بیمار می توانند با صحبت و ایجاد یک فضای امن برای روح و روان بیماران، آنها را مجاب کنند تا در صورت بروز چنین شرایطی، نیازهای خود را بدون احساس شرم بیان کنند.

یبوست مزمن با استفاده از برخی از داروها، مانند ملین ها نیز قابل درمان است. ملین ها داروهای بدون نسخه ای هستند که می توانید از داروخانه ها برای درمان این عارضه دریافت کنید. این داروها با تحریک شیمیایی روده ها به حرکت بیشتر آنها کمک می کنند. البته تحت هیچ شرایطی مصرف داروهای بدون نسخه را بدون نظر پزشک معالج توصیه نمی کنیم. همچنین توجه داشته باشید که ملین ها تحت هیچ شرایطی جای یک رژیم غذایی مناسب و فعالیت های بدنی را نمی گیرند. مصرف طولانی مدت ملین ها ممکن است آسیب هایی را به عملکرد طبیعی روده ها وارد کرده و سبب وابستگی شوند. استفاده از ملین در درمان یبوست بیماران پارکینسونی معمولا به عنوان یک راهکار موقت توصیه می شود.

معجزه فعالیت های بدنی و نقش درمانگرها

پارکینسون مستقیماً فعالیت‌های بدنی بیماران را تحت تأثیر قرار می‌دهد و مشکلات حرکتی، تحرک آن‌ها را کاهش می‌دهد. با این حال، وقتی بیماران فعالیت بدنی خود را افزایش می‌دهند، عملکرد کلی آن‌ها بهبود می‌یابد و سیستم‌های غیرارادی مانند گوارش عملکرد بهتری پیدا می‌کنند. تشویق به فعالیت‌هایی مانند پیاده‌روی و شنا، با افزایش جریان خون و فعالیت عضلانی، به رفع مشکلاتی مانند یبوست کمک می‌کند. همچنین، تمرینات تعادلی و تقویتی به بهبود هماهنگی عضلات و افزایش قدرت بدنی منجر می‌شوند. با در نظر گرفتن محدودیت‌های حرکتی، این تمرینات باید تحت نظر متخصصان به صورت مداوم انجام شود.

علاوه بر مواردی که در بالا اشاره شد، رعایت چند نکته به هنگام دفع مدفوع می تواند به بهبود یبوست در افراد مبتلا به بیماری پارکینسون کمک کند:

• از نگه داشتن مدفوع خود برای مدت طولانی خودداری کنید. نگه داشتن مدفوع می تواند شرایط یبوست را تشدید کند.
• به شکل استاندارد و صحیح روی توالت بنشینید. در توالت های فرنگی بهتر است آرنج های خود را روی زانوها قرار داده و شکم خود را بیرون بدهید. ستون فقرات خود صاف کرده و پاهایتان را روی یک زیرپایی قرار دهید تا پاها با بدن زاویه کمتر از ۸۰ درجه را شکل دهند. از قوز کردن بر روی توالت فرنگی خودداری کنید.
• در صورت ابتلا به یبوست مزمن در توالت به خود زمان زیادی بدهید. از تلاش برای خارج کردن مدفوع با زور زیاد خودداری کنید. این کار می تواند عوارض جانبی مانند هموروئید یا کاهش شدید فشار خون را به همراه داشته باشد.
• از تمرین های ورزشی و ماساژ های مخصوص برای شل شدن عضلات کانال مقعد کمک بگیرید.

کلام آخر

زندگی با پارکینسون با چالش های زیادی همراه است که هر یک می توانند کیفیت زندگی بیمار را تحت الشعاع قرار دهند. یبوست، یکی از عارضه ها و مشکلات رایج در میان بیماران پارکینسون است. مدیریت این عارضه نیازمند رویکردی چند جانبه شامل مصرف داروها، بهبود رژیم غذایی، افزایش مصرف مایعات و تمرینات ورزشی است. در مواردی فیزیوتراپی در منزل و درمان های ارتوپدیک که با هدف تقویت عضلات انجام می شوند، می توانند به بهبود شرایط کمک کنند. ما در سیب‌نت با ارائه طیف متنوعی از درمان‌های ارتوپدیک، به بیماران پارکینسون کمک می‌کنیم تا درد خود را کاهش دهند، حرکت‌های خود را کنترل کنند، انعطاف‌پذیری‌شان را افزایش دهند و عضلاتشان را تقویت کنند. تمرین های تقویت عضلات و کنترل حرکت در بیماران پارکینسون باید زیر نظر متخصصان طراحی و اجرا شوند. ما در سیب‌نت، با ارائه طیف گسترده ای از خدمات کاردرمانی در منزل، می توانیم به این نیاز شما پاسخ دهیم. بسیاری از این تمرین ها در کنار رژیم غذایی سالم به بهبود یا درمان کامل یبوست بیماران کمک می کنند.